metropolis m

Museum Boijmans Van Beuningen presenteert sinds 2013 een reeks solopresentaties onder de noemer Sensory Spaces. In een ruimte aan de achterzijde van het entreegebied worden jonge, internationale kunstenaars uitgenodigd om invulling te gegeven aan deze ietwat eigenaardige tussenruimte die het midden houdt tussen een museumzaal en een passage. Hier exposeerden tot dusver zeven kunstenaars, waaronder Oscar Tuazon, Elad Lassry, Liu Wei en Sara VanDerBeek. Zij reageerden met zeer uiteenlopende, conceptuele installaties op de geboden context, met als uitgangspunt om met hun werk voorbij te gaan aan de generieke kenmerken van de architectuur en de ruimte specifiek, idiosyncratisch en wellicht zelfs meer zintuiglijk te maken.

In de huidige presentatie wordt het werk van de Servische Aleksandra Domanovi? (Novi Sad, 1981) getoond. Met een frontale blik op de tentoonstellingsruimte ontvouwen zich de contouren van een uitgestrekte en enigszins morbide mise-en-scène. De zaal is aan weerszijden geopend en heeft de vorm van een breed opgezette en helverlichte passage. Hierbinnen hangen over de gehele breedte en diepte van de ruimte transparante plastic vellen, die aan het plafond bevestigd zijn. De presentatie ontleent zijn morbide karakter aan de figuren die op deze vellen zijn gedrukt: een skelet met cape poseert naast een 3D-printer en buigt zich elders over de print- en drukprocessen. Om je als bezoeker een weg langs de verschillende bedrijven te kunnen banen en een lezing te maken van het beeldverhaal is het noodzakelijk om je zigzaggend door de ruimte te manoeuvreren. Je wordt als het ware onderdeel van een narratieve sequentie, een vanitasvoorstelling van een aantal figuren in een theatrale omgeving. Al is die qua esthetische ervaring meer steriel en statisch dan meeslepend. Het is een dodendans met minimale bewegingen.

Domanovi? biedt binnen haar werk een dubbelzinnig perspectief op ideeën omtrent reproductie en representatie. Op de folie staan reproducties van beelden die voortkomen uit ‘renderings’ – computer geanimeerde beelden – van driedimensionale objecten of personen. Het skeletfiguur leunt bijvoorbeeld op een 3D-printer die geleidelijk, van afbeelding naar afbeelding, bezig is om een geabstraheerd konijn uit te printen. Het is een subtiele referentie aan een bekend 3D-printbedrijf dat het konijn herhaaldelijk als icoon opvoert om zo wellicht stabiliteit en herkenbaarheid te veinzen binnen een vliedende beeldcultuur.

Het skelet heeft daarbij een prominente rol als motief en actor. Op enkele afbeeldingen valt te zien hoe het skelet zich buigt over het printen van een afbeelding van de Danse Macabre (1499), een ets van Mathias Huss. Het is één van de eerste afbeeldingen uit de kunstgeschiedenis waarop de drukpers is afgebeeld. De drukkers worden vergezeld van skeletfiguren om de vergankelijkheid van de mens en zijn bezigheden te onderstrepen.

Er is binnen het werk van Domanovi? sprake van een vertaalslag waarbij verschillende beeldrealiteiten, met een eigen en verschillend bereik, gelijktijdig worden samengebracht. Binnen haar beeldonderzoek vallen historische bronnen samen met eigentijds internetmateriaal, met daarin verwijzingen naar zowel de vergankelijkheid als maakbaarheid van het menselijke bestaan. Waar afbeeldingen tegenwoordig schreeuwen om aandacht op de artistieke handelsvloer heeft Domanovi? een zeer helder en samenhangend beeldrijm weten te destilleren, waarin op humoristische wijze een veld van associaties en referenties wordt geschetst: een vloeibare danse macabre die zinspeelt op het evenzo vergankelijke postinternettijdperk.