metropolis m

Met water als de rode draad van de tentoonstelling is het niet verwonderlijk dat de gehele installatie de befaamde kleur International Klein Blue draagt, ontwikkeld door de Franse schilder Yves Klein in 1956. De enige uitzonderingen zijn de witte muur en traptreden bij binnenkomst van de tentoonstelling en de synthetische lappen stof die over de overloop gedrapeerd zijn met de woorden: ‘We Are What’s Left of Us’.

De vraag of de keuze voor deze kleur nog een diepere persoonlijke reden heeft blijft onbeantwoord totdat ik Julianknxx later die avond spreek in de artiestenkamer van Buro Stedelijk in Amsterdam. Die avond vindt er als verlengstuk van de tentoonstelling een eenmalig optreden plaats in een uitgeladen Buro Stedelijk. Het betreft een samenwerking met het Memoria Collective koor uit Amsterdam en Rotterdam, geleid door Elique Curiel. Wat Julianknxx siert, is dat hij nog voor ik mijn vragen kon stellen meteen alle lof aan Elique toekent voor het succes van de avond.

Elique is het kloppend hart van de productie; dat zal door geen van de bezoekers worden ontkend. In de vorm van een mini-concert op de marmeren treden van de centrale hal vertolkt het in rode gewaden gekleed zangkoor de kern van Chorus in Rememory of Flight. Hoewel hier en daar repetitief, blijft het optreden het publiek ruim anderhalf uur boeien. Ik ben vooral geraakt door Julianknxx en Elique die zichtbaar geëmotioneerd zijn tijdens het nummer ‘Freedom’. ‘I was bawling my eyes out!’, zegt Julianknxx nadat ik hem de hand had geschud, mezelf had voorgesteld en hem vroeg of het klopt dat ik hem zag huilen tijdens het optreden. Lachend nemen we plaats op de gekleurde kubussen in de artiestenkamer en neem ik Julian mee in mijn ervaring tijdens de tentoonstelling in Metro54.

‘When the show was on in the Barbican in London, the curator and I discussed how performance could be part of the piece instead of just a display in the gallery. As water is the running motive for the work, I wanted viewers to feel like they were being submerged in water’, vertelt Julianknxx. Zijn kennis over het gebruik van kleuren zegt hij te danken te hebben aan zijn ervaring in design. Hij was altijd al geboeid door International Klein Blue, niet alleen omdat het een van de duurste kleuren ter wereld is, maar ook omdat de kleur blauw haar wortels heeft in het oude Egypte.

De tentoonstelling bestaat uit een audiovisuele installatie waarbij beelden worden geprojecteerd op 3 schermen die in een curve naast elkaar zijn opgesteld. Bij binnenkomst is het niet duidelijk waar het werk van 45 minuten en 30 seconden begint en eindigt. Een geduldige bezoeker kan dit proberen te achterhalen, een onbevangen bezoeker laat zich gewoonweg meeslepen. Voor beiden is de beloning een onafgebroken samenspel van zang, dans, poëzie, storytelling en quotes geuit door artiesten, activisten en interessante individuen die Julianknxx tegenkwam tijdens zijn zoektocht naar de onderbelichte verhalen vanuit de Zwarte Diaspora.

Deze zoektocht vond plaats binnen Europa, waarbij Amsterdam, Londen, Lissabon, Marseille, Antwerpen en Berlijn een grote rol speelden. Het is geen toeval dat deze steden zich kenmerken door hun koloniaal verleden. Het verhaal lijkt te beginnen in Marseille, waar een performer met freeform dreads en ontbloot bovenlijf een fysieke vertolking geeft van de prikkels die het leven in een grauwe binnenstad kenmerken. Ruis, het gedreun van metro’s en korte shots van grijze flatgebouwen wisselen elkaar af. Opvallend is ook hoe vaak en lang er oogcontact gemaakt wordt met de kijker. Het doet mij denken aan McCurry’s iconische vastlegging van het ‘Afghaanse meisje’.

Hoewel de artistieke shots van het Oriente metrostation in Lissabon, het Padrão dos Descobrimentos monument in dezelfde stad en de ontwapenende glimlach van een Afrikaanse chef-kok in roze hoofddoek op een markt in Marseille indruk maken, stelen de zangkoren toch de show in deze verzameling van verhalen. Dat het zangkoor de show steelt komt vooral tot uiting tijdens een zwart-witfragment waarin een jonge zwarte universiteitsstudente stelt: ‘If the system don’t change, I need to change myself.’ Dit fragment is niet alleen voor mijzelf herkenbaar. maar vat de ervaring van veel tweede generatie immigranten goed samen. Onder begeleiding van twee koren en een saxofonist wordt de boodschap versterkt. ‘We Are What’s Left of Us’ galmt ongeveer 3 minuten uit de luidsprekers. Ik sluit mijn ogen en laat me meeslepen door het loepzuiver en evangelisch geluid.

Jammer is het dan ook dat tijdens de tentoonstelling het gezang wordt onderbroken door een voice-over over café’s in Engeland en hoe tot slaafgemaakte zwarte mensen vroeger werden gebruikt als hulpmiddel totdat ze op waren. Geen onbelangrijke boodschap, maar wel eentje die mij eerder dan gewild wakker schudde uit een hoopvolle emotie.

‘Even though everyone experiences art differently, the phrase “We Are What’s Left of Us” encapsulates the sentiment of what I want viewers to take away from my work. This phrase is two-sided, because on the one hand it affirms that we are what is left, but at the same time celebrates that we are still here and should think about leaving the world a better place for the ones after us’, antwoordt Julian op de vraag welke boodschap hij voornamelijk wilt uitdragen met de tentoonstelling.

‘The Big Drum Ritual of Carriacou: Praise Songs in Rememory of Flight’, geschreven door Lorna McDaniel en ‘The Site of Memory’ van Toni Morrison waren de eerste bronnen van inspiratie voor de titel van de tentoonstelling. Julian onderschrijft daarbij het belang van ‘trusting in our body memory and listening deeply to ourselves rather than trust history.’ Hij zegt: ‘We have been taught our history from a top-down narrative. Imagine if this narrative was turned upside down, what would that look like?’

Geïnteresseerden die de tentoonstelling wensen te bezoeken hoeven dus niet te vrezen voor een melancholische afdronk. Chorus in Rememory of Flight biedt een bevolkingsgroep met een beladen erfenis een positief perspectief op de toekomst en bevestigt dat zij meer zijn dan hun leed.