Alles en meer – herman de vries
herman de vries (1931) is de oudste deelnemer die Nederland heeft vertegenwoordigd op de Biënnale van Venetië. Een uitverkiezing die in Nederland met scepsis is begroet. Is zijn op ideeën uit de jaren zestig gebaseerde kunst niet wat te oud en te bedaagd voor het hijgerige Venetië? De curatoren Cees de Boer en Colin Huizing, die herman de vries bij het organiserende Mondriaan Fonds voordroegen, dienen hun critici van repliek.
Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen: waarom herman de vries?
‘Er zijn veel kunstenaars die met natuurlijke materialen werken of de natuur als onderwerp hebben, maar er zijn er maar heel weinig die zo ver gaan als herman de vries met zijn basale en minimalistische overgave aan het kunstwerk natuur. In zekere zin kun je zeggen dat herman de natuur presenteert als autonome kunst, en ontdekt hoe wij in relatie tot die natuur staan. De radicaliteit waarmee hij dat doet maakt zijn werk buitengewoon actueel.’
‘Het voordeel van het werk van herman de vries is dat er een vertraging in zit. Dat ligt niet aan zijn leeftijd maar aan zijn houding ten opzichte van de wereld en een vorm van bewustzijn die ook een zekere actualiteit heeft. Het zich bewust worden van de primaire werkelijkheid, het teruggaan naar de essentie. Het gaat erom aandacht te vragen voor de kleine details om ons heen, de band die je hebt met de omgeving. Door het snelle tempo waarin wij leven nemen we op een heel andere manier waar dan voorheen. Doordat het werk van de vries gaat om het wezenlijke Zijn en vraagt om vertraging zet het zich af tegen een tijd waarin alles steeds maar sneller gaat.’
Is er een onderscheid te maken tussen herman de vries’ recente werk en zijn eerdere werk? En waarin kun je dat zien?
‘Wanneer je het Rietveldpaviljoen vergelijkt met zijn witte werk uit de jaren zestig en zeventig dan sluit dat zo goed als naadloos op elkaar aan. Omdat herman de beslissing heeft genomen dat hij niet meer iets construeert, maar in plaats daarvan de natuur direct als kunstwerk presenteert, is hij een weg ingeslagen die te zien is als een beweging tegen de witte kubus van het modernisme in. Of liever, als een alternatief. Herman is zijn eigen weg gegaan en is ten opzichte van het modernisme tot een totaal andere conclusie gekomen waarbij hij aandacht vraagt voor de primaire werkelijkheid. Dat is een heel duidelijk en urgent alternatief.’
Is hij een terechte representant van de kunst van dit moment in Nederland?
‘Wij zijn bij het samenstellen van de presentatie meer bezig geweest met het feit dat herman dit wereldpodium verdient. Dat hij hier Nederland vertegenwoordigt, is geen factor geweest. Nederland is als zodanig ook geen categorie meer op het wereldtoneel.’
‘Het gaat erom dat hij veel meer representeert dan het Nederlandse. Ik denk dat het werk op een internationaal podium zeggingskracht heeft die het Nederlandse overstijgt.’
Ik begrijp dat er voor de presentatie ook nieuw werk gemaakt wordt. Wat kunnen jullie over de presentatie vertellen?
‘In de presentatie wordt een verbinding gelegd tussen het paviljoen en de biotoop Venetië. Herman heeft anderhalve week op de lagune rondgezworven op een boot en overal materiaal verzameld. Dat wordt bij elkaar het journaal van venetië. Zo brengt hij de lagune het paviljoen binnen. Tegelijkertijd willen we het publiek ook meenemen buiten het paviljoen en om deze reden worden er boottochten georganiseerd die de lagune ingaan.’
‘De tentoonstelling vindt dus niet alleen in het paviljoen plaats, maar de hele Giardini, de stad en de lagune maken er deel vanuit. Het is een presentatie die meerdere terreinen bestrijkt.’
‘Wat we voorstellen is vertraging en ingetogenheid. We doen ons best om dat zo optimaal mogelijk te laten zien. We kiezen heel bewust voor die positie dus we gaan daar zo zorgvuldig mogelijk mee om. We denken natuurlijk ook veel na over hoe dat werkt binnen zo’n circus van een Biënnale. Alles schreeuwt om aandacht en daarbinnen moet je in een paar tellen de aandacht van het publiek zien te krijgen.’
herman de vries
to be all ways to be
Nederlands Paviljoen
Biënnale van Venetië
9.5 t/m 22.11.2015
Irene de Craen
