metropolis m

‘Bij Lokaal 01 werken we altijd met thema’s. “Humor en kunst” vonden we geschikt om aan te halen, omdat we meenden dat in tijden van het fenomeen Wilders elke vorm van relativering geoorloofd en gewenst is. Uit het hele vooronderzoek bleek al snel dat dit thema een bijzonder moeilijk onderwerp is. In het begin was er het plan om een allesomvattend lexicon samen te stellen van de verschillende vormen van humor in de kunst, maar al gauw zijn we daar van afgestapt. We zijn ons gaan beperken tot een deel, te beginnen met een persoonlijke selectie van beelden die de basis vormt voor het verdere project.’

‘In het kader van een doctoraal onderzoek ben ik al een aantal jaren bezig met de relatie tussen humor en kunst, en vraag ik me onder andere af in welke gedaante humor voorkomt in de hedendaagse kunst. Hoe gedraagt het zich, en hoe fungeert humor binnen het artistieke veld? Hoe neemt humor zijn rol als gastheer op binnen de hedendaagse kunst? Humor is een delicaat onderwerp om te onderzoeken. Het is namelijk een feit dat humor zijn magie en werking snel verliest als het wordt geanalyseerd. Ik wil daarom niet de weg op van de analyse, zoals die al sinds Aristoteles wordt opgezocht en beschreven. In mijn onderzoek naar de manier waarop humor zich kan manifesteren in de kunst wil ik vooral geen schade aan het onderwerp zelf teweegbrengen. Daarom zullen alle methoden van onderzoek net als de resultaten ervan op een actieve manier tot stand komen. Alles valt onder de actieve en publieke artistieke praktijk van mijzelf als kunstenaar.’

‘Het onderzoek kent vele verschijningsvormen, en heeft al meerdere tentoonstellingen en projecten opgeleverd, waaronder een in Amsterdam, in De Brakke Grond, getiteld The Tragic and the Funny Meet Again. In April 2010 volgde ik het symposium Laughing at Art: The Study of Humour in the Visual Arts, dat werd georganiseerd door de Universiteit van Cambridge. Ik was steeds van plan mijn doctoraal onderzoek te verwerken in een film, maar na drie dagen van academische verhandelingen besloot ik daarvan af te zien. Sindsdien probeer ik het onderzoek op andere manieren in praktijk te brengen, zoals ook nu weer in Lokaal 01 in Breda.’

‘Het project heeft niet de intentie de toeschouwer te laten lachen. Het heeft de intentie om de verschillende manieren te laten zien waarop hedendaagse kunstenaars humor inzetten als middel. Geen enkele kunstenaar zal erop uit zijn om de toeschouwer te laten lachen. Als er toch gelachen wordt, zal deze lach eerder ongemakkelijk zijn.’

‘Als ironie betekent dat je op een spottende manier het tegendeel van de werkelijke situatie uitspreekt, dan heeft deze zeker een interessante relatie met kunst. In kunst wordt er dikwijls op een bijzonder andere manier naar bepaalde dingen gekeken. Daarom wordt er nog niet altijd het tegendeel beweerd van een aanvaarde kijkrichting, maar dingen worden wel dikwijls losgewrongen van een bepaalde vastgeroestheid. Het is een vanzelfsprekende tegendraadsheid die goede kunst interessant maakt. Maar in het project van Lokaal 01 komt niet uitsluitend ironie aan bod. Er is ook humor in de vorm van lelijkheid, in de vorm van absurdisme, in poëtische vorm, in de vorm van provocatie en in de vorm van conceptuele artistieke bewegingen.’

‘Wat te zien zal zijn, is in eerste instantie een selectie kunst uit de collectie van het S.M.A.K., met werk van Walter Swennen, Michel Francois, Sven ’t Jolle, Orla Barry, Guillaume Bijl en anderen. Er zullen werken aan worden toegevoegd en verwijderd worden in samenspraak met Lieven Segers en filosoof en kunstcriticus Christophe Van Eecke. Andere compagnons zijn Philippe Van Cauteren van het S.M.A.K. en de kunstenaar Piet Dirkx. Johan Pas gaat spreken over humor in conceptuele kunst. Met Hans Theys en Walter Swennen wordt een gesprek aangegaan, en ze zijn gevraagd voor een interventie. Tom Van Imschoot is gevraagd om via Louis Paul Boon de literatuur erbij te betrekken. Willem Oorebeek werkt aan een bijdrage over hoe tekst de beelden zou kunnen versterken, ontkrachten of van nieuwe betekenislagen voorzien. Er is ook een theoretische programma, dat ingaat op Susanne K. Langers benadering van humor in haar boek Feeling and Form uit 1953, waar ze de komedie plaatst tegenover de tragedie.’