Bericht uit Mexico stad
Bericht uit Mexico stad
Verloren zonen
Heb je ooit het bloed van een vis gedronken? Of negen maanden gewacht om je favoriete televisieprogramma te zien? Heeft je collega wel eens vijftien dagen aaneen gehuild, waarna je zijn lichaam, toen hij stopte, in de oceaan dumpte? Heb je gedacht: als hij minder gehuild had, zou hij beter te eten zijn geweest, zonder veel stress in zijn lijf? Of niet? Nou ja, geen wonder dat je geen tv-held bent.
Dit verhaal combineert het tuttifrutti-amusement van reality-shows als Survivor en Fear Factor, met het raadselachtige scenario van de tv-serie Lost. Niemand heeft echter ooit een detail van het gebeurde gezien, behalve 350 Spaanstalige kijkers, die het verhaal uit eigen mond hoorden van de protagonisten.
Marshall McLuhan zou ongetwijfeld verklaard hebben dat het verhaal zo bekend werd, vanwege de enorme kracht van mondelinge kennisoverdracht, die er ook voor zorgde dat Hitler aan de macht kwam en dat honderden Amerikanen zich, na een radio-uitzending van The War of the Worlds, bewapenden om te vechten tegen de marsmannetjes. Hoe langer ik erover nadenk, des te zekerder ben ik, dat Orson Welles hier mogelijk zelf een rol in heeft gespeeld. Zijn onafgemaakte film It’s All True (1993) ging tenslotte over het alledaagse leven van Braziliaanse vissers.
Los Perdidos vertelt het verhaal van drie Mexicaanse vissers, die een recordaantal van 289 dagen op open zee doorbrachten, zonder water en zonder enig idee waar ze zich bevonden, starend naar de hemel, wachtend op zeemeeuwen aan de horizon, de Bijbel lezend en gelovend in de ultieme verlossing. Het verhaal is in Latijns-Amerika een van de grootste ‘media-events’ geworden van het laatste jaar.
Chava Ordoñez, Jesus Vidaña en Lucio Rendo, de overlevenden, hadden geen ander bewijs van hun odyssee, dan het verhaal dat ze aan journalisten vertelden. Op een goede morgen verlieten ze hun huis in San Blas, een eiland in de Stille Oceaan net voor de kust van de Mexico, om met een kleine boot op haaien te gaan vissen. Om de een of andere reden verloren ze hun visgereedschap en navigatiemiddelen, de benzine raakte op en ze werden op een golfstroom naar open zee gedreven. Er bestaan meerdere interpretaties van wat het eigenlijke doel van de reis was. Sommigen beweren dat het hele verhaal slechts een dwaalspoor is om de aandacht van mensen te trekken en de aandacht af te leiden van de Mexicaanse politiek. Anderen suggereren dat het om drugssmokkel gaat. Uiteindelijk lijkt het alsof de reis op zichzelf het doel geworden is.
Het verhaal van Los Perdidos is zo groot en wordt zozeer bepaald door exposure in de massamedia, dat het bijna ongemakkelijk voelt om erover te schrijven. Aan de andere kant maakt die ongemakkelijkheid het juist leuk. De logica van het wonder is onderdeel van het verhaal van Los Perdidos. Volgens medische experts is het honderd procent zeker dat de mannen geen 289 dagen hebben kunnen overleven, onder de condities zoals ze die zelf beschreven. Toch geloofden ze erin dat ze gered zouden worden, en ze geloofden in zichzelf. ‘Het is een voorbeeld van de kracht van het geloof’, zoals de raad van bisschoppen van Mexico bekend maakte. Dezelfde geloofsdaad wordt op ons toegepast: we moeten in het wonder geloven om het te laten gebeuren. We moeten geloven in onze eigen woorden om wonderen mogelijk te maken.
Als je naar een goede koffie op zoek bent in Mexico-stad, raad ik je Café de Carlo aan, op de hoek van de Álvaro Obregón- en Orizabastraat in Colonia La Roma. De koffiekopjes hebben er prachtige, rechthoekige vormen, ze draaien er disco en soul uit de jaren zeventig en soms brengt de serveerster twee theelepeltjes die eruit zien als één. Toen ik er vandaag een espresso dronk, stond ik halverwege het drinken op om naar het toilet te gaan. Er bestaat natuurlijk overal de kans dat je kopje koffie dan afgeruimd is als je terugkomt, maar hier was de hele tafel verdwenen. Hij stond aan de andere kant van de ruimte op me te wachten met hetzelfde, half leeggedronken kopje koffie, onaangeroerd. Opeens kon ik het interieur van het café vanuit een ander perspectief zien en had ik nieuwe buren gekregen.
Wonderen als deze gebeuren elke dag in Mexico-stad. Om er een paar te noemen: het feit dat toeristen nagenoeg ontbreken op straat; het feit dat mannen vaker op straat staan te huilen dan vrouwen; het feit dat er groenteboeren zijn die spinazie en wortels op hun biceps hebben getatoeëerd; het feit dat een taxichauffeur je een hapje van zijn chocoladereep aanbiedt en het feit dat de film 9 songs (2004) van Michael Winterbottom in het Spaans vertaald is als ‘9 orgasmes’ op een Mexicaanse bootleg-dvd.
Net zoals met mijn tafel en de halve koffie, was bij de Los Perdidos ook niets hetzelfde gebleven toen ze terugkeerden van zee. Vidaña’s vrouw had een baby gekregen, Chava’s vriendin was bij een andere man en Joe Kissack, het hoofd van Ezekiel 22 Productions, wachtte hen op met een televisiedeal van 3.85 miljoen dollar. Terwijl niemand ze zag vertrekken, stonden ze bij terugkomst in het middelpunt van de belangstelling.
Probeer je eens voor te stellen hoeveel mensen Bas Jan Aders boot zagen vertrekken en weer terugkeren. Het worden er steeds meer, wat een bewijs is voor het feit dat er misschien gesproken kan worden van een tweede comeback van de kunstenaar, die groter en spectaculairder wordt dan we in de laatste jaren ervaren hebben. Aan de andere kant ligt het voor de hand dat steeds meer mensen ons komen ‘opzoeken’ uit het verleden, omdat het steeds populairder wordt om de identiteit van een overleden held uit te buiten. Het verschijnsel is daarmee enigszins aan inflatie onderhevig.
Ik weet niet of de Los Perdidos naar de hemel gaan. Misschien moet je daarvoor eerst doodgaan. Maar in de tussentijd is er wel al een aantal tv-shows over het leven na de dood, Medium, The Ghost Whisperer, The Dead Zone, die aangeven dat je een leven na de dood kunt ervaren, terwijl je deze tekst zit te lezen. Maar dat is weer een ander verhaal.
Raimundas Malasauskas