metropolis m

‘De eerste aflevering van Der springende Punkt kwam voor rekening van kunstenaar Marcel Odenbach, die een tentoonstelling samenstelde op basis van archiefmateriaal van de tentoonstelling Happening und Fluxus (1971). De meest recente die opent op ….., draagt de fraaie naam Après Crépuscule – Na de schemering – After Twilight – Nach Dämmerung. Deze titel heeft betrekking op het Belgische platenlabel Les Disques du Crépuscule. Olivier Tepel maakte ons attent op dit label, dat opnieuw belangstelling geniet bij hedendaagse kunstenaars als Enrico David en Lucy McKenzie. Het label werd in 1980 opgericht door Michel Duval en Annik Honoré. Van het begin af aan werkte ook grafisch ontwerper Benoit Hennebert mee, die de vormgeving van het label verzorgde. Hij heeft het kleine logo ontworpen: met spirograaf getekende bloemen, die op bijna elke plaat te zien zijn. De oprichters, Duval en Honoré, waren op veel vlakken actief. Ze organiseerden voor het kunstcentrum Plan K concerten met William Burroughs, Cabaret Voltaire en Joy Division. Het eerste album dat ze uitbrachten heette From Brussels with Love. Het is een compilatie, maar het leukst was misschien wel het bijzonder vormgegeven boekje dat erbij uitgegeven werd en dat meteen aangaf waar het hen om ging.

‘Interessant aan het label is de grote variatie aan activiteiten die Duval en Honoré ontplooiden. De muziek die werd uitgebracht was zeer uiteenlopend – van pop tot jazz tot klassieke muziek, met opvallende namen als Paul Haig, Wim Mertens, Isabelle Antena en Anna Domino. Op het eerste compilatiealbum stonden gesproken teksten van actrice Jeanne Moreau, die vertelt over haar werk en leven. En er werd ook een hoorspel opgenomen naar teksten van Marguerite Duras.’

‘Les Disques du Crépuscule heeft ook vijf stukken van Mozart opnieuw opgenomen en een kerstplaat in vijf versies. Men werkte intensief samen met kunstenaars, Jan Fabre bijvoorbeeld. Het was bijna als in de Factory van Andy Warhol. Lawrence Weiner heeft een cover ontworpen bij een single die hij samen met Peter Gordon maakte. Er is ook een albumcover met een afbeelding van de Antwerpse kunstenaar Denise Willem erop die, zoals de meeste covers, ontworpen is door Benoit Hennebert. Er werden ook verschillende series T-shirts uitgebracht.’

‘Helaas bestaat het label niet meer – het is rond 2003 ter ziele gegaan. We zullen daarom vooral historisch materiaal tonen in de archiefruimte – naast de covers, zijn er onder andere ook veel posters te zien. We hebben contact met Benoit Hennebert opgenomen en hem gevraagd of hij het grafisch ontwerp van de tentoonstelling wil overnemen. Het label Les Disques du Crépuscule is intussen ook in Brussel in vergetelheid geraakt – reden voor Wiels om het historische deel van de tentoonstelling over te nemen.’

‘Naast dit historische deel wordt voor de tentoonstellingsruimte van de Kölnischer Kunstverein tegelijkertijd een groepstentoonstelling gemaakt door Olivier Tepel. Hij heeft kunstenaars uitgenodigd, onder wie Lucy McKenzie, Enrico David, Julian Göthe en Julia Horstmann, om op de esthetiek van Les Disques du Crépuscule te reageren. Horstmann presenteerde twee jaar geleden een project met Hanna Schwarz in de Dépendance in Brussel, waarbij ze een cover van Les Disques du Crépuscule op hun uitnodigingskaart lieten afdrukken. Lucy McKenzie zoekt op dit moment gericht contact met de mensen die met het label te maken hadden. Het label en zijn activiteiten is verwant aan Nova Popularna, een bijzonder vormgegeven bar in Warschau die ze samen met Paulina Olowska opzette, waar concerten en kunstenaarsoptredens te zien waren. Er zal natuurlijk ook muziek die, onder het label is uitgebracht, te horen zijn. Er vinden in ieder geval twee concerten plaats: van Wim Mertens en het Britse duo Divine & Griffiths.’

‘We proberen op deze manier met het project aan te sluiten bij wat zich hier in Keulen heeft afgespeeld in de jaren tachtig en het tegelijkertijd een vervolg te geven. Er zijn in Keulen nog altijd belangrijke pioniers uit de jaren tachtig actief, zoals Justus Köhncke, Hans Nieswand, Sonig en A-Musik. Wat gebeurt er heden ten dage op dit gebied? Deze vraag wordt uiteraard vooral gesteld aan de jonge generatie, waartoe ook Olivier Tepel behoort en Viola Klein. Er bestaat ook verwantschap met de Salon in Düsseldorf, die momenteel bezig is de rol die Keulen vroeger had over te nemen. De manier waarop daar gewerkt wordt doet sterk aan Crépuscule denken.’

‘Ik vind de toespitsing op Brussel als geografische referentie voor het Rheinland ook spannend.’

‘Men moet in een instelling als deze goed nadenken over de vraag op wie je je richt. Nederland is voor ons bijvoorbeeld dichtbij, maar ook in België spreekt men artistiek gezien dezelfde taal. Toch zijn onze archiefprojecten natuurlijk niet alleen regionaal gedacht – zie Olivier Foulons project gewijd aan Marcel Proust. Belangrijk voor ons bij deze vorm van presentatie is ook dat het teruggaat naar de kern van het maken van tentoonstellingen. Het gaat om het zichtbaar maken van een archief van personen of instituten, die niet zozeer met grote evenementen geassocieerd kunnen worden, als wel met een structurele ontwikkeling.’

‘Er staan tentoonstellingen gepland met Nora Schultz ten tijde van Art Cologne, die gaat samenwerken met de Japanse performance kunstenaar Ei Arakawa. Stephen Prina krijgt een tentoonstelling, omdat we in hem een referentiefiguur zien voor een jongere generatie, net als Michael Krebber die we onlangs hebben getoond. Tegelijkertijd speelt in ons programma altijd een mediacontext mee. En we vragen ons regelmatig af hoe kunst zich tot politiek verhoudt. Veel tentoonstellingen zetten zich tegenwoordig uiteen met het politieke, maar dat lijkt tegelijkertijd een manier om zich er juist uit terug te trekken. Het publiek blijft volledig passief. Met ons project Kunst im Fernsehen richten we ons op de scheve verhouding tussen kunst die politiek wil zijn, terwijl politiek zich tegenwoordig alleen nog op televisie voltrekt, waar de kunst niet bij kan komen. Het gaat ons niet om televisie als vertoningsplek van kunst, maar om kunst als Chris Burdens T.V. Hijack, Andy Warhols Fifteen Minutes Series, of Joseph Beuys Bananarama-optreden met de leus “Sonne statt Reagan”. Men zegt altijd dat kunst niet goed werkt op televisie, omdat ze de taal niet spreekt. Tegelijkertijd zouden videoclips ondenkbaar zijn zonder iemand als Bruce Connor. Dat alles willen we in dat programma aan de orde stellen – tot en met Francesco Vezzoli, die natuurlijk niet zozeer met televisie bezig is, alswel met de politiek van een medium.’