metropolis m

Digitaliteit is bezig zich te verplaatsen van de cybersfeer naar de objectieve wereld, van code naar ding. De gevolgen zijn groot.

De omzetting van ‘digitaal’ naar ‘driedimensionaal’ was een van de grote thema’s van de Dutch Design Week eind oktober in Eindhoven. Op verschillende momenten waren demonstraties te zien van driedimensionale printers, waarmee producten werden gemaakt die een extreem individueel karakter hebben. In Eindhoven werd duidelijk dat het niet lang meer zou duren of de IKEA zal te boek staan als de Fordfabriek onder de meubelwinkels, een old school producent van seriematige producten. De toekomst van het meubel is individueel en custom made, met de driedimensionale printer als de grote vernieuwer.

Tot kerst loopt bij MU de tentoonstelling After the Bit Rush, waarin meerdere ontwerpen worden getoond die gemaakt zijn in wat genoemd wordt de ‘postdigitale’ wereld. ‘De vraag of iets analoog of digitaal is, doet er niet meer toe’, schrijft MU. ‘Al ons doen en laten wordt beïnvloed door digitale technologieën. Net als lucht en water, wordt digitaal zijn alleen nog opgemerkt als het er niet is, niet omdat het er is.’ Digitaliteit als sine qua non. Wie had dat ooit gedacht, behalve dan misschien Neo uit The Matrix. In After the Bit Rush gloriëren met name de regendruppels van licht van Troika, die op ingenieuze manier een regenbui van licht suggereren, en de pixelated vazen van Julian Bond.

De digitalisering van ons complete bestaan, zoals gerepresenteerd in dit soort designgerelateerde tentoonstellingen, voegt zich naar de ideologie van de technologische vooruitgang zoals het Westen die sinds zijn uitvinding van de moderniteit in de negentiende eeuw probeert na te streven. Met wat goede wil kun je er ook het omgekeerde in zien: een regressief gebaar van een digitale orde die teruggrijpt op oude middelen en methoden om zijn impact op het menselijke bestaan te vergroten. Had iedereen misschien lange tijd gehoopt dat het leven zich zou gaan verplaatsen naar de volmaakte virtualiteit van Second Life, inmiddels is iedereen bezig terug te keren naar de basics van de menselijke geest, die zich weliswaar van alles kan voorstellen maar als het op voelen aankomt graag terugvalt op zijn belangrijkste fenomenologische zintuig: de tastzin.

Meest indrukwekkende voorbeeld van de omslag van digitaal naar reëel is wat mij betreft daarom de papieren vertaling van de Wikipedia-documenten, zoals bijeen geveogd door Kyra van Ineveld. In hele dikke gebonden pillen zijn alle documenten betreffende een paar Wikepedia-lemma’s uitgedraaid, vele duizenden pagina’s bij elkaar. Het geeft iets weer van de informatie-overload die bezig is ons leven te pletten. In plaats van duidelijkheid te verschaffen, te verhelderen en te nuanceren, stort de digitale cultuur ons in een totale discursieve chaos waarin de waarheid nog maar enkele secondes telt, om direct weer herroepen te worden. ‘I get lost in this forrest of information’, schrijft Van Ineveld op haar site. Haar objectivering van de informatiechaos maakt het drama tastbaar.