Film met/zonder film
Film met/zonder film
Bernadette Corporation in Witte de With
Al vanaf 1994 is de internationale groep kunstenaars Bernadette Corporation in verschillende samenstellingen actief op het grensvlak van mode, kunst en activisme. Zo publiceerden ze enkele maanden geleden de goed ontvangen roman Reena Spaulings en maakten ze vorig jaar al een verhalen-cd met Casco in Utrecht. Hun nieuwste onderneming is een tijdelijk filmproductiebedrijf, getiteld Pedestrian Cinema, waarin het medium film op zijn kop wordt gezet. In Witte de With is momenteel de eerste studie te bewonderen, in het kader van een kleine overzichtstentoonstelling.
Nadat jullie een tijdje op en neer hebben gependeld tussen Parijs, New York en Berlijn, heb jullie je nu gevestigd in Berlijn om aan een project te werken dat Pedestrian Cinema heet. Wat is het doel van deze onderneming?
‘Met Pedestrian Cinema willen we experimenteren met film zonder per se een klassieke film te maken. Om dat te bereiken haken we in op het model van de filmstudio, door te werken met een vast werkritme, helemaal geconcentreerd op film. We proberen daarbij terug te keren tot de basis, het nulpunt van film, en vragen ons af wat film op dit moment betekent en hoe ze wordt gebruikt naast ultralichte tegenhangers als mobiele telefooncamera’s, digitale camera’s en video’s. Het project gaat ook over de betekenis van nieuws, gemaakt door deze media en het netwerk dat eraan verbonden is. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden van en de behoefte aan een samenhangende, verhalende structuur voor deze beeldtechnologie, resulterend in een ruimte waarin lichamen zich kunnen bewegen.’
Is die analytische benadering vergelijkbaar met het werk Reena Spaulings, een collectieve roman die jullie vorig jaar publiceerden?
‘Die roman gaat over literatuur, het schrijverschap en alles wat eromheen hangt. We hebben ons daar als het ware een weg naartoe gegraven. Zo gaat het wel vaker bij ons. In zekere zin gaat veel van ons werk over het ontmantelen van bestaande praktijken en het doordringen tot de kern, om vervolgens ruimte te creëren waarin iets nieuws kan gebeuren. Dat kan zo ver gaan dat je dingen opknipt in onderdelen. In het geval van de film geef je bijvoorbeeld acteurs een pagina met aanwijzingen waarop ze met beweging, expressie en verbeeldingskracht moeten reageren. Soms komen allerlei elementen bij elkaar en vormen ze een soort beeldmachine. Daarbij is uiteindelijk het doel het publiek erop te attenderen dat het tegenwoordig moeilijk is om telkens maar weer beeld te produceren.’
Als ik jullie zo hoor praten over ‘machine’ en filmstudio moet ik denken aan The Factory van Andy Warhol.
‘Toen we in juni in Berlijn aankwamen om aan te vangen met Pedestrian Cinema, realiseerden we ons meteen dat het niet een soort neo-warholiaanse, fabriekachtige situatie moest worden, hoewel iedereen dit verwacht en lijkt te willen.’
Het idee van The Factory heeft veel navolging gekregen, je ziet het tegenwoordig overal. Destijds had deze studio een andere betekenis. Een van de uitgangspunten was om met screentests te werken.
‘Dat was toen, maar het idee van het beeld als iets nieuws of onschuldigs bestaat niet meer. Beeld is alomtegenwoordig en daarom kun je de screentests, waar het in Warhols Factory om draaide, niet meer doen. We zijn wel geïnteresseerd in de manier waarop Warhol er in The Factory in slaagde een “machine” te produceren waarbinnen iedereen, van beroemdheden tot groupies, zich met film konden bezighouden. Nog interessanter is de wijze waarop hij die machine zelf gebruikte voor het maken van portretten. Het portretteren werd gemechaniseerd en film werd gebruikt zonder narratieve inhoud; gewoon als iets dat geprojecteerd werd. Wij willen dat nu niet gaan nadoen, hoor. Wij zijn ons aan het richten op andere bronnen, zoals de websites Friendster, My Space en meer persoonlijke sites waarop iedereen afbeeldingen van zichzelf plaatst om elkaar op een andere manier te ontmoeten.’
Zij hebben het zeker niet nodig om gefilmd te worden. Ze doen alles zelf.
‘Inderdaad en wat vooral interessant is, is dit verlangen om jezelf te “scannen” en dan ergens in een gigantisch archief te plaatsen. Het grappige is dat het verlangen helemaal geen richting krijgt daar. Het is frustrerend omdat dezelfde categorieën verschijnen: paartjes, sex swingers et cetera. Friendster wordt een soort virtueel spel dat gaat over hoeveel verschillende collecties je kunt maken met verschillende mensen.Voor onze castings willen we uit deze bestanden portretten halen. Ik zou het bijvoorbeeld fantastisch vinden op deze manier vijftig mensen te vinden die op elkaar lijken, alleen door de manier waarop ze zichzelf fotograferen.
Dus al vanaf het begin bij het nadenken over screentests kwamen we ergens anders uit. Het exploreren van dit ruwe materiaal op internet kun je zien als een soort introductie.’
Dus al vanaf het begin bij het nadenken over screentests kwamen we ergens anders uit. Het exploreren van dit ruwe materiaal op internet kun je zien als een soort introductie.’
Dit scouten, hoe gaan jullie daar mee om in relatie tot de filmbeelden?
‘Het is absoluut geen onderwerp of thema. Internet is gewoon een gegeven nu. Omdat het een onderdeel is van je dagelijkse omgeving is het niet bijzonder meer.’
De bedoeling is om veel mensen te betrekken bij dit project?
‘Absoluut, we hebben veel mensen nodig. We willen ook massascènes gaan regisseren.’
En wat wordt dan de volgende fase? Wat gaan jullie doen met al dat gefilmde materiaal?
‘In eerste instantie wilden we een ruimte in Berlijn openen van waaruit we konden werken en waar we de films konden vertonen. Maar we realiseerden ons dat we nog te onbekend en te weinig geïntegreerd zijn in Berlijn. Gewoon een winkel te openen, waar je naar binnen kunt wandelen is daarom niet zo interessant voor ons. Het zou ook niet echt opgemerkt worden in de kunstwereld, de kijkgewoonten niet doorbreken.’
Wat zijn jullie dan van plan?
‘Weet je, het publiek is een vreselijk iets! Meestal heb je totaal geen contact met anderen in het publiek, behalve als je iemand kent, of als het bepaalde milieus zijn die elkaar ergens ontmoeten. Maar omdat netwerken in de kunst vrij statisch zijn, gebeurt er doorgaans helemaal niet veel op de zogenaamde kunstevents. Daarom willen we vooral iets óver het publiek doen. Dat is niet pedagogisch bedoeld en het gaat ook niet over verleiding. We willen gewoon de parameters van een kunstevenement een klein beetje veranderen, al is het tijdelijk. In een latere fase willen we filmprojecties vertonen, eenmalige avondvoorstellingen waarbij elementen als geluid, spraak en performance worden vermengd met film. We willen dat project voor project bekijken. Het publiek blijft echter een belangrijk artistiek thema dat we zowel formeel als inhoudelijk bekijken. Wat we ook doen, het moet geen kunst worden die film als medium reflecteert. We willen het zelf maken, en ook ontrafelen, deconstrueren.’
Is Pedestrian Cinema een vervolg op Reena Spaulings waarin ‘artistiek eigendom’ op schillende manier centraal staat?
‘De roman was echt een systematisch bedacht product waardoor er veel verschillende schrijvers aan konden deelnemen. De structuur van Pedestrian Cinema is veel opener en gaat tegelijkertijd meer over de interactie tussen ons drieën. Misschien ontwikkelt zich iets dat op een roman lijkt. We overwegen in ieder geval ook een scenario te gaan schrijven.’
Kunnen daar ook scènes uit Reena Spaulings in opgenomen worden?
‘Dat is een interessante vraag. Wat te doen met eigen materiaal? Wat ik me kan voorstellen is dat we een hoofdstuk als een soort protocol aan mensen te lezen geven. Dan moet men bijvoorbeeld dat hoofdstuk lezen, heel snel, zodat het iets fragmentarisch krijgt. Maar eerlijk gezegd zouden we ook graag de rechten krijgen van alle nummers van Texte zür Kunst en dit materiaal gebruiken voor dialogen in een film. Of acteurs op stapels tijdschriften laten zitten terwijl ze zich de teksten uit het blad voor de geest proberen te halen. Dat zijn manieren om met literair materiaal en met toe-eigenen om te gaan.’
Hoe lang gaat het project duren?
‘Eén jaar, te beginnen in Witte de With, waar voor het eerst de nieuwe videoproducties te zien zullen zijn die zijn gebaseerd op het materiaal van Pedestrian Cinema en onze gedachtes erover.’
Bernadette Corporation heeft inmiddels al een underground modelabel geproduceerd, feesten, een kunsttijdschrift getiteld Made in USA, een collectief geschreven roman Reena Spaulings. Een filmproject is gaande. Wat kunnen we hierna verwachten?
‘Kunst?’
Bernadette Corporation19 november 2005 tot en met 8 januari 2006
Bernadette Corporation19 november 2005 tot en met 8 januari 2006
Witte de With, Rotterdam
Witte de With, Rotterdam
www.wdw.nlwww.bernadettecorporation.com
www.wdw.nlwww.bernadettecorporation.com
Naar aanleiding van deze tentoonstelling verschijnt er op de website van Witte de With een magazine dat de aanzet zal vormen voor een breder onderzoek naar artistieke praktijken in de jaren negentig.
Naar aanleiding van deze tentoonstelling verschijnt er op de website van Witte de With een magazine dat de aanzet zal vormen voor een breder onderzoek naar artistieke praktijken in de jaren negentig.
Eva Svennung