metropolis m

Leuven

Museum M

14/02/2013 t/m 19/05/2013

De Belgische fotograaf Geert Goiris maakt foto’s waar een unheimlich gevoel uit spreekt. Zijn werk was eerder te zien in tal van internationale musea en galeries. M Leuven brengt nu het grootste overzicht in eigen land.

Het werk van Geert Goiris geeft zich niet onmiddellijk bloot. Hoewel het voornamelijk landschapsfoto’s zijn, kaart hij diverse onderwerpen aan. Soms is het op het eerste gezicht dan ook wat zoeken naar samenhang. Zo is er in zijn tentoonstelling in M Leuven een zwart-witfoto van een stuntman die wordt getroffen door een kogel, een tafel die lijkt te zweven als bij een spiritistische sessie en een foto van een eclips te zien. Die thematische variëteit wordt ook benadrukt door het gebruik van verschillende formaten. Sommige werken worden als monumentale print rechtstreeks op de muur aangebracht, andere zijn weer in klein formaat utgevoerd en dicht tegen elkaar opgehangen in een drukke compositie.

Bij Goiris is er steeds een dubbele bodem. De kunstenaar gaat niet voor grotesk surrealisme, maar voor een lichte vorm van ontregeling. Dat unheimliche vindt hij ook terug in het natuurlandschap, dat bij hem dikwijls een artificieel karakter krijgt. Vaak zie je pas na een tijdje sporen van menselijke aanwezigheid. Zo legt hij een (tijdelijk) racecircuit in de woestijnvlakte vast dat is ontstaan door de passage van motorrijders. In Mud Waters lijkt een betonmolen kort geleden een laag cement uitgegoten te hebben over een berglandschap. Het blijkt een natuurfenomeen te zijn in Azerbeidzjan, waarbij modder traag opborrelt naar de oppervlakte.

Goiris’ manier van fotograferen is rechttoe rechtaan. Maar door zijn kadrering en het weglaten van details speelt hij op subtiele wijze met de blik van de toeschouwer. Zoals bij de foto van een cactus in een dor natuurlandschap die wat op een spin lijkt. Door de compositie van het beeld benadrukt Goiris die overeenkomst nog meer. Niets is dan ook wat het lijkt. En ook al zou men anders verwachten, hij werkt nog steeds met analoge camera en bewerkt zijn beelden nooit.

Het unheimliche neemt gaandeweg toe in de tentoonstelling. De werken worden meer uitgepuurd en eindigen in een haast volledige abstractie. Zo toont Goiris in de tweede zaal onder andere foto’s uit zijn Whiteout reeks. Daarvoor trok hij naar Antarctica om een meteorologisch fenomeen vast te leggen waarbij de horizon verdwijnt. Alles wordt omgeven door één grote, witte mist. Je herkent nog net de contouren van het landschap en de bergen die zich vaag tegen de achtergrond aftekenen. De desoriëntatie wordt voortgezet in de reeks foto’s van betonnen fragmenten van modernistische kerken. Goiris fotografeert die op zo’n manier dat je niet meer kan zien wat de boven- en de onderkant is. Als kijker verlies je haast volledig je oriëntatie. Dat wordt ruimtelijk nog versterkt; de foto’s hangen als grote prints aan valse muren die lichtjes zijn afgerond aan de hoeken, waardoor je oriëntatievermogen nog meer aan het wankelen gaat.

Met zijn laatste diareeks gaat Goiris nog een stap verder. De reeks vormt een aaneenschakeling van foto’s van rotspartijen in Lanzarote, Ouessant en Tsjechië. De foto’s vloeien geleidelijk in elkaar over en lijken meer op geëtste, abstracte patronen dan rotsen. Het is een spel van textuur en materie. Het is Goiris niet te doen om het exotische karakter van de gekozen locaties. Het gaat louter om het beeld. En dat wordt meer en meer herleid tot zijn essentie, met Monolith als culminatiepunt.

Sam Steverlynck is freelance kunstcriticus, Brussel

Geert Goiris, Lying Awake

M Leuven

14 februari t/m 19 mei

www.mleuven.be