metropolis m

Kunstmagazines beginnen de tablet te ontdekken. Langzamerhand is er van alles te verkrijgen, of beter gezegd te scrollen, te tappen en te vegen. Wat hebben deze digitale tijdschriften te bieden?

We hebben allemaal onze favoriete leesgewoonten en -momenten. Ik lees tijdschriften het liefst in de trein, maar pas nadat ik er thuis – liefst staand bij de brievenbus – van achter naar voor doorheen heb gebladerd. Lezen op de computer, desktop of laptop was lang een puur functionele bezigheid geweest; aangeleerd tijdens mijn studie omdat het een trip naar de bibliotheek scheelde. Dat is tegenwoordig wel anders. Ik lees bijna alles – en overal – op een tablet: blogs en websites natuurlijk, maar ook steeds meer kranten, handboeken, romans en zelfs strips. Alleen met tijdschriften wilde het nog niet echt vlotten, bij gebrek aan aanbod. Geleidelijk komt daar verandering in.

De eerste tabletmagazines waren internationale titels in het media- en technologiesegment, zoals Wired en Project. Grote spelers die de lancering van de iPad in 2010 onmiddellijk aangrepen om de mogelijkheden van het nieuwe medium te onderzoeken. Deze tijdschriften hebben de toon gezet voor het magazine 2.0 en daarmee ook voor ‘het nieuwe lezen’. De sleutelwoorden: interactief design, bewegende covers, soundtracks, flitsende infographics, en veel video’s en slideshows. Minder opvallend, maar net zo belangrijk: eindeloos in de lengte doorlopende katernen en nieuwe modellen voor advertentie-inkomsten, gebaseerd op uitgebreide analysemogelijkheden van gebruikersdata c.q. abonnees.

Bij dit nieuwe lezen dans je met je vingers – tappend, scrollend, vegend – door je tijdschrift. Lezen is vooral browsen geworden. Geschreven tekst is veelvuldig vervangen door gesproken tekst, overzichten door infographics, foto’s door video, witruimte door gelikte en letterlijk rondkolkende background designs. Alles is feel good, brand happy en bite size. Nu de paden gebaand zijn door de grote jongens, beginnen ook de kunsttijdschriften digitaal te gaan. Grote internationale titels zoals Flash Art of Art in America zijn inmiddels over, waarbij ze redelijk terughoudend zijn gebleven. Afgezien van wat bescheiden experimenten met kunstenaarspagina’s is de nadruk blijven liggen op de inhoud in plaats van de vorm. Hetzelfde geldt voor de wat minder bekende tijdschriften Monopol, Mousse en Parabol. Op Art Review is de wet van de remmende voorsprong van toepassing. Hun – ooit zo moderne – website is niet erg geschikt voor tabletgebruikers.

Het nieuwe Nederlandse kunsttijdschrift Dots Digital Art Magazine heeft zich wel mee laten voeren op de golven van ‘het nieuwe lezen’. Mooie coverfilm, veel video, veel interactie, speels design, achtergrondmuziek – overal is aan gedacht. Maar redactionele diepgang ontbreekt. Het tijdschrift blijft hangen op het niveau van een pas gestart inspiratieblog, een semiwillekeurige selectie van vrolijke mediakunst, waarbij momenteel nog zwaar geleund wordt op de door kunstenaars aangeleverde promotievideo’s. Hopelijk wordt er bij de volgende edities van Dots meer aandacht besteed aan de inhoud. Als het zover komt tenminste, want er zijn vele en in vergelijking met Dots betere tijdschriften in de App Store te vinden die tot op heden one hit wonders zijn gebleven. Astronaut Video Magazine, bijvoorbeeld, wacht al sinds de zomer van 2011 op een tweede editie. Ook Astronaut blinkt uit in feel good en bite size, maar het magazine onderscheidt zich door de hoge kwaliteit van zowel foto’s als video’s.

Items gooit het ondertussen over een heel andere boeg. Hun Engelstalige Dutch Design Graduates 2011 app gaf pas afgestudeerde designers een podium om hun werk te tonen, en Items een platform om zich internationaal te profileren als toonaangevend designtijdschrift. De app werd ontwikkeld door het Haagse LUSTlab, dat nu voor Items werkt aan een compleet nieuw, online tijdschrift, dat eind dit jaar het licht zal zien. Hopelijk is het net zo’n eigenwijs pareltje als de Graduates app. Manifesta Journal is ook druk aan het innoveren geslagen. Niet met een app, maar met een website die zich gedraagt als een tablet magazine. Veelbelovend, maar nog duidelijk in ‘beta’, dus kijk niet op van een bug hier en daar.

Toch hoeft het niet allemaal ingewikkeld te zijn. De meest eenvoudige manier om een papieren tijdschrift digitaal te maken is om het als Pdf aan te bieden, via de eigen website of via tijdschrift apps als MagZine, Zinio of AKO’s MagWorld. No frills, no thrills. Gewoon de ouderwetse inhoud, maar dan zonder portokosten. Alleen jammer dat je zo’n tijdschrift niet meer vluchtig achterstevoren door kunt bladeren. Het zal de prijs van de vooruitgang wel zijn.

Erik van Tuijn is web- en nieuwe mediacoördinator bij het Gemeentemuseum Den Haag

Erik van Tuijn

Recente artikelen