metropolis m

‘Je zou kunnen zeggen dat de kunsthistorische benadering waarin de kunst helemaal los zou staan van de samenleving, toen iets te ver is doorgeschoten. Het is evident dat zelfs het meest autonome werk niet losstaat van zijn maatschappelijke context. We willen met ons project vooral een handreiking doen naar de jongste generatie Nederlanders en ze laten zien dat er niet één canon bestaat. Dat doen we met een selectie kunstenaars en kunstwerken, maar we vertellen ook over de mentaliteit van waaruit gekozen is, om die keuze direct weer ter discussie te stellen.’

‘Dat is zo, maar het helpt als je uitlegt hoe kunstinstellingen programmeren, dat ze constructies maken van de geschiedenis. Wij willen in het project laten zien dat er meerdere parallelle geschiedenissen bestaan van hetzelfde tijdvak, naar gelang de invalshoek die je kiest. Daarmee bied je nieuwe Nederlanders ook de ruimte om hun eigen geschiedenis mee te nemen, je sluit niemand uit. Ik noem mijn benadering van de beeldende kunst non-lineair editing. Dat was ook de titel voor mijn eerste interdisciplinaire groepstentoonstelling in 2002 voor Museum De Paviljoens met kunstenaars, filmmakers en ontwerpers als Yael Bartana, Atom Egoyan/Juliaõ Sarmento en Optional Time met Susann Lekås en Joes Koppers. Ik vind het belangrijk om voortdurend te reflecteren op basis van de actualiteit. Het hangt van je positie in het heden af hoe je kijkt naar het verleden. Ook het boek De Nederlandse identiteit in de kunst na 1945, dat jij zo prettig overzichtelijk noemt, is een constructie, een manier om grip te krijgen op de werkelijkheid. Maar die werkelijkheid is steeds weer anders. Het is goed je daar als instelling, en als publiek bewust van te zijn.’

‘Die vraag stellen wij ons zelf ook, daarom staat dat vraagteken in de titel. Het klinkt misschien flauw, maar die identiteit valt moeilijk te definiëren in taal. Daarom willen we er juist een beeld van geven, door middel van het tonen van werk van de kunstenaars. We zetten ook bepaalde verhaallijnen uit, die laten zien hoe zich een netwerk van beeldbepalende tentoonstellingen, instituten, verzamelaars, curatoren en kunstenaars heeft gevormd in Nederland. Er zullen ook publicaties volgen en lezingen.’

‘Je kunt het best over kleur, afkomst en geslacht hebben, maar daar ligt niet de essentie. In die zin is onze keuze wel provocerend, deze eerste tentoonstelling verhoudt zich absoluut niet tot de huidige politiek-correcte benadering van het begrip identiteit. Ik heb bij De Paviljoens ook nooit bewust vrouwen geprogrammeerd. Mijn keuze voor Germaine Kruip, Yael Davids en Barbara Visser heeft niets te maken met het feit dat ze vrouw zijn. Hoewel ik ze misschien wel zíe omdat ik vrouw ben. Ik wil geen tentoonstelling maken over de Nederlandse identiteit waar de politiek-correcte afwegingen vanaf druipen. Ik weet nu al zeker dat je deze vraag bij de volgende tentoonstelling Lieux de Mémoire niet meer zult stellen.’

‘Lieux de Mémoire (plaatsen van herinnering) is een vrij jonge term uit de geschiedwetenschap. De tentoonstelling zoomt in op de betekenis van fysieke herinneringsplekken en op het, non-fysieke, collectieve, gedeelde geheugen van een gezin, volk, generatie, natie, land of continent. De omgang met het kolonialistische verleden van Nederland, de invloed van migratie op onze geschiedschrijving en de werking van het culturele geheugen, zullen hierin een belangrijke rol spelen.’