metropolis m

De informatiestromen zijn zich aan het verplaatsen. Met de digitalisering wordt het internet de alomvattende portal. Alles dat vroeger nog via zendmast en papier werd aangeboden komt nu full colour, zo nodig in beweging en met geluid via de computer de huiskamer binnen. Televisie- en krantenwereld in paniek – we kennen het verhaal. Maar hoe zit het met de kunst & kunstkritiek op internet? Een verkenning.

Informatie wordt multimediaal. Het NRC Handelsblad heeft een eigen cultuurkanaal waarop we onder andere kunstcriticus Sandra Smallenburg in het echt kunnen bewonderen. De Volkskrant heeft plannen voor eigen televisieproducties, waaronder voor cultuur. En op het internet presenteert de Volkskrant al aparte kunstenaarsbijdragen op video.

Vooral op internet tiert de ‘kunstinformatiemarkt’ welig voort. Websites die je op een generalistische manier toegang bieden tot de wereld van de kunst en cultuur met galerie-listings, tentoonstellingsinformatie, korte interviews en nieuwsitems schieten als paddestoelen uit de grond. Het zijn veelal websites met een commercieel oogmerk, zoals www.kunstwereld.nl, www.kunstbus.nl en www.galeries.nl. Deze sites zijn handig en informatief, maar voor een kritische beschouwing op het aanbod ben je hier echter aan het verkeerde adres. Het internetmagazine www.8weekly.nl doet het dan beter. Dit is een echte review-site; naast wat korte nieuwsitems zijn er vooral veel recensies te lezen geschreven door jonge schrijvers over het actuele, culturele aanbod (cd’s theatervoorstellingen, films, boeken en tentoonstellingen). Het niveau van de kunstrecensies over tentoonstellingen is wisselend van kwaliteit, maar als ‘opiniërende agenda’ werkt het prima.

Voor de internationaal georiënteerde kunstliefhebber en professional biedt het vanuit Londen opererende www.artfacts.net een goede indruk van het internationale kunstcircuit. Op de homepage zijn een aantal aardige interviews (onder andere met een van de oprichters van frieze Amanda Sharp) te vinden, gecombineerd met recente galerie-informatie. Verder biedt deze website een echt internationaal tentoonstellingsoverzicht waarin werkelijk alle landen van de wereld opgenomen zijn (Nederlands springt er uit met 72 tentoonstellingen!). Een ander surplus is dat ze over duizenden kunstenaars beursinformatie voor handen hebben, verbonden aan een rankingsysteem. Op basis van de tentoonstellingen van kunstenaars wordt hun carrière en wat hun werk in de toekomst op de beurs zal gaan doen, voorspeld. Of dit nu echt harde data zijn en betrouwbare informatie biedt, mag je wel met recht afvragen.

De Amerikaanse variant van www.artfacts.net is www.artinfo.com. Ook internationaal van opzet, maar de nadruk ligt desondanks sterk op de kunstmarkt in de Verenigde Staten. Dan is het eigenlijk leuker om het iets hippere http://beta.artkrush.com te bezoeken voor de ‘latests trends in international art and design’. Ze hebben ook een versie die gericht is op de experimentele muziekscene: http://beta.earplug.cc/. Maar voor interessante podcasts en muziekrecensies kun je toch weer beter het Duitse www.de-bug.de bezoeken.

Gelukkig zijn er ook sites zonder commercieel oogmerk. Het Berlijnse www.artnews.info, dat zich profileert als ‘non-profit online network’, is daarvan een voorbeeld. Het is vergelijkbaar met de voornoemde websites maar soberder van opzet, biedt ze op informatie over een goede en representatieve selectie van hedendaagse kunstenaars, galeries, tentoonstellingen en biënnales. Jammer genoeg is op deze website ook geen echte kunstkritiek te vinden. Alle teksten hebben het karakter van persberichten, voornamelijk bedoeld om te informeren.

Het leukste van internet is echter te zoeken naar de particuliere stem, die geen enkel ander medium zoveel ruimte biedt. In Nederland zijn er diverse goede weblogs van kunstenaars, waarvan www.sudsandsoda.com van Hinke Schreuders de bekendste is. Haar ‘notes on art’ zijn losse notities over kunst, maar ondanks het terloopse karakter ervan, bieden ze achtergrondinformatie over lopende tentoonstellingen vanuit een echt persoonlijk standpunt. Sudsandsoda is trouwens inmiddels al een gevestigde naam geworden binnen het weblogcircuit. En het geheim daarachter blijkt de volharding van het bijhouden – wat bij veel websites een te grote opgave blijkt te zijn. Dat geldt ook voor Marcel van Eeden, die een tekeningenlog www.marcelvaneeden/tekenlog.nl combineert met een kunstkritische www.cioran63.com, waarop in plaatjes en bijschriften, quotes en links een even persoonlijk als boeiend zicht gegeven wordt op de actualiteit in de internationale kunst.

Uit Duitsland komt http://designklicks.spiegel.de/ die een soort collectieve weblog probeert te zijn. Fotografen, illustratoren, ontwerpers, architecten en kunsthistorici wordt gevraagd hun beste werk of selectie van eigen fascinaties te publiceren. De website is inmiddels zelf genomineerd voor een prestigieuze designprijs.

De vraag blijft hoe het komt dat er nog echt goede, zelfstandige e-zines te vinden zijn op internet, waar het geven van informatie op een interessante manier wordt gekoppeld aan een kunstkritisch en kunstbeschouwelijk kader. Voorlopig moet je daarvoor nog steeds bij de virtuele variant van de papieren kunstbladen zoals www.frieze.com of www.artforum.com zijn, maar dat blijven afgeleiden van het papieren tijdschrift als core business. Het wachten is op een initiatief als www.artnews.info, ook in Nederland, dat een volgende stap weet te maken. Zodat het informatieve niveau door een redactie wordt aangevuld met korte, maar scherpe opiniërende stukken, goede recensies en beschouwingen vanuit een breed internationaal cultureel kader, een steengoede weblog en de mogelijkheid voor en uitdaging aan enthousiaste professionals, critici en kunstenaars om vrij direct (weliswaar goed gescreend en geredigeerd) een bijdrage te leveren aan deze opinievorming, waarmee de snelheid en het netwerkachtige karakter van internet als medium optimaal benut wordt.