metropolis m

Een groot herenhuis in een statige straat in de wijk Elsene in Brussel. Het eerste waaraan je bij binnenkomst merkt dat het niet zomaar een huis is, is de neontekst Bread, boven de deur. ‘Omdat kunst broodnodig is’, zegt Carole Schuermans, directeur van Maison Particulière. Het is een kunstwerk van de Italiaanse Valentina Miorandi.

Maison Particulière toont in een intieme huiselijke sfeer werk uit grote privéverzamelingen, dat het publiek normaal amper te zien krijgt. Het werd in 2011 opgericht door het kunstverzamelaarsechtpaar Myriam en Amaury de Solages, die er een herenhuis voor beschikbaar stelden. Iets heel anders dan een cleane white cube.

Met grote regelmaat worden er kunstenaarshuizen geopend, zoals onlangs nog in de Verenigde Staten waar Richard Prince zijn woonhuis in Catskill openstelde voor het publiek. Maar het verzamelaarshuis is nog altijd relatief zeldzaam. In Nederland is Museum van Loon een bekend voorbeeld, waar jaarlijks een tentoonstelling aan jonge kunst wordt gewijd. Maison Particulière werkt structureler, met drie tentoonstellingen per jaar.

België wordt weleens omschreven als het land met het hoogste aantal collectioneurs per vierkante kilometer. Focussen op verzamelaars is dus geen gek idee. Amaury de Solages: ‘Er zijn zo veel kunstwerken die in een depot staan, die amper getoond worden. Dat is spijtig, want een kunstwerk in opslag is een dood stuk. Voor de verzamelaar, de kunstenaar én het publiek. Onze bedoeling is privécollecties te ontsluiten voor het publiek en de privéverzamelaar in het hart van het project te zetten.’

De locatie van Maison Particulière is een mooi herenhuis in eclectische stijl in de Brusselse Kasteleinsstraat. Het werd rond 1880 gebouwd door architect Jean Léon Janlet, die het in 1909 ook uitbreidde. In 2010 lieten Amaury en Myriam de Solages het gebouw volledig renoveren om geschikt te maken voor het vertonen van kunst aan het publiek, met behoud van de salons, hoge plafonds en de sfeer van het privéhuis. Verdeeld over drie verdiepingen en tien salons zijn er nu kunstwerken te zien uit de collectie van steeds drie of vier verzamelaars. De intieme, huiselijke sfeer zorgt volgens het koppel De Solages voor een unieke kijkervaring. Amaury de Solages: ‘We tonen kunst zoals je het in je eigen huis zou ophangen. Je kan hier je tijd nemen, rustig op de sofa een boek lezen en intussen gewoon tijd doorbrengen met de werken. Dat doet je de kunst op een andere manier beleven.’

De aanwezigheid van de werken voelt vanzelfsprekend aan, alsof ze deel uitmaken van de inrichting van het huis. Geen enkel werk is voorzien van een label met de titel of de naam van de kunstenaar. ‘Zo zorgen we ervoor dat je eerst écht naar een werk kijkt, zonder te weten wie het gemaakt heeft’, zegt Myriam de Solages. ‘Ik ben er zeker van dat je soms beïnvloed wordt door de naam van een kunstenaar. Je leest de titelkaart en denkt: oh, dit is gemaakt door een beroemde kunstenaar dus het zal wel goed zijn. Hier moet je eerst kijken en je eigen mening vormen zonder er iets over te weten.’ Wie toch meer wil weten, vindt in elke salon een boekje met meer uitleg bij elk werk. ‘Maar dat komt pas in tweede instantie. Eerst voel je of er een relatie ontstaat tussen jou en het werk’, aldus Myriam de Solages.

De tentoonstellingen worden niet samengesteld door curatoren. Het huis vraagt telkens aan drie of vier verzamelaars om uit hun collectie werk te kiezen binnen een bepaald thema. ‘De thema’s komen uit gesprekken die wij met ze voeren’, zegt Myriam de Solages. ‘Wij zullen nooit een bepaalde periode of een onderwerp uit de kunstgeschiedenis kiezen. Onze thema’s komen voort uit onze gedachten, ons dagelijks leven, wat er om ons heen gebeurt.’

Met dat thema stappen ze naar verzamelaars die zo gedwongen worden anders te reflecteren op hun eigen collectie. Amaury de Solages: ‘Wij vragen verzamelaars om zelf na te denken over het thema en bijpassend werk te kiezen. Dat blijkt niet altijd een gemakkelijke opdracht. De verzamelaar wordt curator, die van ons een platform in vertrouwde sfeer krijgt aangeboden.’

Myriam de Solages vult aan: ‘We willen graag weten wat een werk betekent voor een verzamelaar. Voor elk werk kan je wel research doen, maar wat uniek is, is hoe een verzamelaar leeft met een kunstwerk, de emoties die het dagelijks bij hem oproept. Dat interesseert ons het meest: de relatie tussen een kunstwerk en de persoon die het in zijn bezit heeft.’