metropolis m

De verwachtingen van de tentoonstelling No Matter How Bright the Light, the Crossing Occurs At Night in Extra City waren hooggespannen, want het Antwerpse kunstbastion kreeg recentelijk een nieuw onderkomen en een nieuwe curator. De Duitse tentoonstellingsmaker Anselm Franke kwam een paar maanden geleden vanuit het Berlijnse KW Institute for contemporary art naar Antwerpen. No Matter How Bright the Light, the Crossing Occurs at Night werd daar ook voor het eerst getoond en kwam in licht gewijzigde vorm naar Extra City. Zoals de titel suggereert, spitste ‘the Crossing’ zich toe op geestesverschijningen, onverklaarbare aanwezigheden, paranormale activiteit en noem maar op, aangevuld met een dosis dichterlijke vrijheid en metaforische restruimte. Je hoefde het concept niet letterlijk te nemen want het suggestieve aspect speelde minstens een even grote rol.

Maar ondanks de intrigerende titel en het prikkelende concept werden de verwachtingen van de tentoonstelling toch niet echt ingelost.

Verschijningen uit een ander dimensie spreken tot de verbeelding en daar wilde ik best in meegaan, maar het getoonde werk overtuigde niet altijd. De tentoonstelling begon met Empire of the Senseless Part 1 (2006), een installatie van Natascha Sadr Haghighian. Haar aan en uit flitsende lichten begeleidden je door een donkere gang, met op de achtergrond knekelachtige geluidjes die deden denken aan vrolijk tegen elkaar tikkende botjes. Je intrede in het rijk der schimmen was opgemerkt, zo voelde het. Maar deze plezierige intro kreeg maar mondjesmaat vervolg. In een film van Judith Hopf en Deborah Schamoni, Hospital Bone Dance (2006), werden we meegenomen naar een kil ziekenhuis waarin vreemde figuren rondspookten. Een legertje van top tot teen ingezwachtelde patiënten strompelde door de gang en bleek te ontsnappen. Een verpleegster was zich schijnbaar bewust van de situatie, maar bleek onmachtig iets te doen. Ondanks de niet onaardige beelden bleef het verhaal onduidelijk en oogde de film uiteindelijk enigszins amateuristisch.

Twee uit stokjes opgetrokken en erg onstabiel ogende constructies What Do You Look Like? / A Crypto Demonic Mystery (2006/2007) van Judith Hopf, haalden de ernst weg uit de tentoonstelling met als gevolg dat je vrij teleurgesteld de finale van de tentoonstelling in ging. Picture Mining. The Lecture, een soort in film gevatte lezing over kinderarbeid van Ines Schaber was op een ongewone, interessante manier spookachtig. Maar ook hier kreeg je de indruk dat de paranormale input werd afgezwakt door een cryptisch concept. In de afsluiter Villa Watch (2005) van Judith Hopf en Natascha Sadr Haghighian was sprake van een groot huis waarin een bijeenkomst had plaatsgevonden, maar niemand kwam naar buiten. Weer hetzelfde scenario: je kon er even in meegaan maar dan bleek het verhaal al snel pointless en artificieel.

Wat wel voor de tentoonstelling sprak was het feit dat de selectie van Anselm Franke inhoudelijk consequent was. Daarnaast had ik ook waardering voor de wisselwerking tussen de suggestie en de gepresenteerde kunst. Perfect was het niet, maar het idee om de bezoeker nieuwsgierig te maken en te laten speuren naar onverwachte bijdragen verdiende zeker een pluim. In dat opzicht viel ook de vormgeving van de tentoonstelling te prijzen. Met behulp van aan- en uitgaande lichten werd je als het ware door de tentoonstelling heen geregisseerd. Film uit, lichten aan, volgende film, lichten uit: zo diende je met de tentoonstelling mee te bewegen zonder dat je voortijdig weg kon lopen. De regie met licht en donker voerde de spanning op en dat paste goed bij de suggestieve ondertoon van Frankes Antwerpse eersteling. De kunst mag dan te bescheiden, en qua slagkracht rijp voor verbetering zijn, maar het idee was literair genoeg en de presentatie verzorgd genoeg om uit te kijken naar de volgende tentoonstelling van Franke.