metropolis m

‘In al mijn tentoonstellingen zijn architectonische elementen sterk aanwezig. Ik heb verschillende structuren gebouwd met ingebouwde wanden of vloeren. Het idee van een zwevende vloer had ik al eerder, en de specifieke karakteristieken van de tentoonstellingsruimte in het museum waren hier erg geschikt voor. De ruimte is heel licht en heeft een lange horizontale structuur. Er zijn geen zuilen zodat het plafond een soort skyline vormt; het is een architectonische structuur die je niet zomaar kan negeren. Daarom heb ik besloten het daglicht en het raamwerk van het plafond te gebruiken. Maar het is niet puur een formele oefening. Ik ben niet alleen in de architectuur geïnteresseerd: het gaat om de betekenis van ruimte in een museum. Musea zijn geen objectieve, neutrale of autonome ruimtes. Een museum representeert een ideologie. Dat is wat ik mooi vind aan de bescheiden geproportioneerde ruimtes het van Boijmans Van Beuningen: ze zijn bijna huiselijk. Vaak representeren musea alleen maar zichzelf (zoals het Guggenheim Museum in Bilbao), ze zijn niet meer functioneel.’

‘Ik zie het reële niet als tegenovergesteld aan het representatieve. Er is altijd een stukje realiteit in een representatieve situatie en elke artificiële omgeving is op een bepaalde manier reëel. Een sterk representatieve context kan een reële ervaring: je bent niet snel geneigd te vergeten dat je in een museum bent, maar het is ook niet zo moeilijk die context van het museum te decoderen. Maar je moet je wel bewust zijn in hoeverre een representatieve situatie reëel is. Het probleem zit in de discrepantie tussen dat wat je ervaart en dat wat je weet. Winkelcentra of pretparken, bijvoorbeeld, creëren een illusie die echter dan echt is; ze zijn hyperrepresentatief maar in feite onecht. Het is zoals in The Truman Show, je bent in een representatieve situatie, maar dat wordt je niet verteld. Het museum heeft andere dan commerciële potenties. Je wordt niet aangesproken als passieve consument maar kunt er eigen verantwoordelijkheid nemen. Dat is een zelfreflectieve activiteit. Het is een ervaring die niet alleen gaat over het consumeren, maar ook over het produceren van je omgeving; een double perceptive.’

‘Ervaren betekent: de omgeving opnemen middels de zintuigen. De ogen functioneren daarbij als camera’s die de omgeving registreren. Maar naast camera’s zijn ze even goed projectoren. Ervaren betekent voor mij niet alleen maar de omgeving consumeren, of erop reflecteren zoals de romantische flaneur, maar participeren, engageren, verantwoordelijkheid nemen, daadwerkelijk dingen doen. Ik wil mensen motiveren om hun ervaringen te gebruiken. Men heeft de mogelijkheid de wereld en elkaar te ervaren en het is een misvatting om die omgeving als een vanzelfsprekendheid te beschouwen. Op het moment dat je ogen naar iets kijken, heb je de mogelijkheid iets op te bouwen, een omgeving te produceren. Niets is natuurlijk, in de zin van vanzelfsprekend, alles is cultureel bepaald. Onze omgeving is in hoge mate onderhandelbaar. Modellen, constituties, machtssystemen, constructies: alles kan veranderen. Ik wil dit laten zien, niet door middel van activisme of verzet, maar door de mensen een utopisch gedachtegoed voor te houden.’

‘Ik geloof in een collectief bewustzijn. Als je je omgeving gebruikt, kun je veel over jezelf leren. Onze omgeving, onze maatschappij is gericht op het presenteren van gelijkheid; het genereren van gelijkvormigheid. Winkels die spijkerbroeken verkopen, suggereren dat het beter is om allemaal dezelfde spijkerbroek te kopen. Politieke en maatschappelijke systemen functioneren op dezelfde wijze. Dat komt omdat gelijkvormigheid functioneler is dan verschil. Het concept van onderscheid wordt gezien als een bedreiging, niet als een kwaliteit. Wat je je moet afvragen is wie het concept van onderscheid in onze maatschappij construeert. De culturele productie, de kunst, die in feite bestaat uit het creëren van ervaringstechnieken, is misschien wel de enige plek waar dat kan. Waar het om gaat is dat er een verschil is tussen jouw en mijn ervaring. Het enige wat we overeenkomstig hebben, is dat we niet hetzelfde zijn.’