metropolis m

Over wensbeelden, jeugd, geluk, rebellie en schoonheid
Emotion Eins

Terwijl de auto’s in slalom langs vrachtwagens schieten en met een moordend tempo op de voorsorteerstrook van de overvolle ringweg afstormen, geven de meterstanden snelheden aan van boven de tweehonderd kilometer. Deze halsbrekende rit is geen simulatie. Voor de video Getaway van Matias Faldbakkens, te zien op de tentoonstelling Emotion Eins, heeft iemand de camera meegenomen naar illegale straatraces. Je wordt overdonderd door het geluid van de video, maar dan is het plotseling stil en zet in een zet in een nabijgelegen tentoonstellingszaal een muziekvideo in. Benny Nemerowsky Ramsay staat zingend op de bühne, als lid van een boyband en doet zich voor als een zoete, grappige, verlegen rocker. Viermaal staat hij naast zichzelf. ‘Ik ben de boyband’, met dank aan de beeldbewerking. Als het nummer voorbij is, verschijnt weer een heel ander werk: Roth Stauffenbergs lichtvoetige montage Schall und Rauch.

In de donkere, hoge ruimte lichten de beeldprojecties één voor één op, om zich direct weer te laten opslokken door de duisternis. Het resultaat van deze wisselwerking is eenvoudig doch zeer effectief. Wie de Frankfurter Kunstverein verlaat, vraagt zich af waarom deze middenweg tussen het ‘na elkaar’ van een filmprogramma en het tegelijkertijd tonen in afgeschermde videohokjes nog niet eerder door iemand is beproefd. Video mag binnen deze context eindelijk de ruimte opeisen die het verdient.

Computergestuurde beamers projecteren de werken afwisselend, deels op dezelfde wanden, deels van wand tot wand. De ‘ontloopte’ projecties zijn in hun wisselende aanwezigheid niet meer continu beschikbaar, zoals schilderkunst of tekeningen, en deze tijdgebondenheid maakt de afzonderlijke werken des te kostbaarder. Omdat ze zich niet ten opzichte van elkaar hoeven af te grenzen, werken ze langer door als nabeeld. Nicolaus Schafhausen heeft met de slimme enscenering de ongemakken van de gebruikelijke concentratie van verschillenden werken binnen een tentoonstelling geliquideerd. De werken ‘ontmoeten’ elkaar, zo zou je kunnen stellen, zoals in een film of op een bühne. In die zin is het een tentoonstelling met een geheel eigen choreografie.

Op de eerste verdieping staat een houten kubus in een lichte, langwerpige zaal.

Achter de kubus wordt een werk van Vanessa Beecroft over de hele wand geprojecteerd, waarvoor ze in het wit geklede dames opstelde rondom de Fassbinder-actrices Irm Hermann en Hanna Schygulla. Ze hebben uitzicht op Ten Men van Mark Raidpere, die voor zijn werk Estse gevangenen voor een lopende videocamera zette. Terwijl er op de achtergrond voortdurend pianomuziek klinkt, tonen de gevangenen hun tattoos en naakte spieren in verschillende poses. Tegelijkertijd is duidelijk te zien hoe inspannend het voor hen is zich een houding te geven. Ten overstaan van deze video krijgen de poses van Beecroft een nieuwe lading. Het wordt een ontmoeting van geslachten en generaties.

Met name dit soort combinaties maken de titel van de tentoonstelling Emotion Eins waar. Naast bijvoorbeeld David Shirigleys cartooneske tekeningen, waarin met morbide ironie de huidige gereserveerde houding ten opzichte van ‘het gevoelige’ wordt vastgelegd, worden met name experimenten getoond die niet zozeer emoties laten zien, als wel daadwerkelijk proberen de fragiele overgang tussen de innerlijke en de uiterlijke verschijningsvorm te vangen. Zo heeft Javier Téllez de patiënt van een psychiatrische kliniek in Dublin opgeroepen mee te helpen aan een videocomic die de gedachten van de zieken verbeeldt, maar zonder al te pijnlijk te worden omdat ze zijn weergegeven in een kunstmatige, handgemaakte filmtaal. Op een groen veld verschijnen tekstwolkjes van gesprekken tussen god, patiënt en psychiater. Zo nu en dan speelt een feeks de rol van arts. In deze stomme film voegen de patiënten zich naar de dialoog.

Maar Schafhausen kiest ook voor de video’s waarin Su-Mai Tse met gespalkte vingers Das Wohltemperierte Klavier speelt of Hans-Jörg Mayers monumentale schilderij van de in elkaar verstrengelde Love, Devotion and Surrender-figurengroep. Hiermee wordt duidelijk dat Emotion Eins de werken ondervraagt op haar wensbeelden, muziek en jeugd, geluk, rebellie en schoonheid, zonder daarbij de versleten motieven van de openbare beeldproductie volledig af te wijzen. Het gevoelige wordt immers vooral op klassiekromantische manier uitgewerkt. Met andere woorden: Fassbinder wordt in de Frankfurter Kunstverein gedeconstrueerd als een boyband.

Emotion EinsFrankfurter Kunstverein, Frankfurt

8 juni – 8 augustus

Catrin Lorch

Recente artikelen