metropolis m

Consent & Aftercare. Deze woorden staan vetgedrukt op de spiegel waarin ik mezelf weerspiegeld zie. Het woord consent, oftewel wederzijdse instemming, is de afgelopen jaren meermaals opgedoken in de context van grensoverschrijdend seksueel gedrag en seksuele intimidatie, ook in de kunstwereld. Aftercare – een term afkomstig uit de kink en BDSM community – letterlijk vertaald als ‘nazorg’, is de communicatie en zorg die na een seksuele ervaring plaatsvindt. Aftercare is net zo’n belangrijk woord als consent, maar binnen de kunstwereld hoor je er nauwelijks iemand over. Terwijl die nazorg, zowel emotioneel als fysiek, juist zo belangrijk is, helemaal als het gaat om seksueel intimiderende, racistische en transfobe incidenten zoals tijdens documenta fifteen.

Het in New Delhi gevestigde kunstcollectief Party Office toont bij documenta fifteen een installatie die aanvoelt als een club. Eerst de trappen af, dan een met rode en blauwe neon verlichte gang in die naar de kelder leidt. Ik neem de tijd om mijn ogen te laten wennen aan het donker, om het gewicht van alles wat ik die dag al gezien heb weg te laten zakken. Plastic gordijnen geven toegang tot intieme ruimtes die nog donkerder zijn, waardoor je enkel elkaars silhouet kunt zien. Het doet denken aan een darkroom, gevuld met attributen, met leer beklede banken, een ligschommel en stalen kooien. Al tastend in het donker – wat je dwingt om op je gevoel te vertrouwen – nodigt de installatie uit om elkaar aan te raken. Ik fantaseer hoe het zou zijn om volledig in elkaar op te gaan. Het verlangen en de lust is voelbaar, maar toch voelt het te spannend om hier aan toe te geven (in hoeverre is dit eigenlijk toegestaan?). Is het mogelijk om erotiek en intimiteit op een veilige en inclusieve manier naar kunstinstellingen te brengen?

Party Office is een onafhankelijk anti-kaste, antiracistisch en trans*feministisch kunstcollectief en ‘sociale ruimte’, opgericht door curator en kunstenaar Vidisha-Fadescha in 2020 in New Delhi. Party Office richt zich op het op de voorgrond plaatsen van de geleefde ervaringen van BIPOC lgbtqia+ personen en het creëren van een veilige ruimte waar deze ervaringen kunnen bestaan. Met het woord party verwijst hen naar een politieke partij, maar ook naar feesten in clubs, die volgens Fadescha inherent politiek zijn. Hen beschouwt clubbing als meer dan enkel een vrijetijdsbesteding en ziet het juist als een plek waar relaties en vriendschappen ontstaan. Volgens hen gaat het ook om het het innemen van een ruimte om ‘niets’ te doen, buiten het kapitalistische systeem. Door het collectief Party Office te noemen, speelt Fadescha met de neoliberale definitie van arbeid en productiviteit door ‘rest, rave and radical pleasure’ centraal te stellen binnen het ‘kantoor’.

Onder de naam ‘Party Office b2b Fadescha’ neemt het collectief – gecureerd door Fadescha en Shaunak Mahbubani in samenwerking met Ali Akbar Mehta, Jyotsna, Ramya Patnaik, Joey Cannizzaro, Vidha Saumya, Aru, Amrish Kondurkar en Abhinit Khanna – de kelder van tentoonstellingsruimte WH22, Werner-Hilpert-Strasse 22 in. Dit is het gebouwencomplex waar voorheen de bekendste nachtclubs van Kassel zaten zoals Club A.R.M. en Lolita Bar, de enige bar die er nog steeds zit. Bij de ingang hangt een gedragscode met de volgende regels:

1. This is a party created by and for Trans* BIPoC and neuro-divergent people, centering our safety and joy.

3. Our awareness team is here to help you and avoid unsafe situations – they can be identified with their reflective hand bands.

4. Enthusiastic, continuous consent is key to mutual pleasure. Please respect other peoples’ boundaries.

5. Don’t approach the DJ booth. A single warning shall be the only chance for you to check yourself.

6. Please utilize resources available for Safe Use and information on Access. Approach or indicate to the Awareness Team that it’s time to intervene.

7. The Awareness Team reserves the right to implement policy regarding security. This is non-negotiable.

8. No tolerance nor labour shall be expended towards disrespect and deliberate harm to others in the gathering, such as racism, transphobia, sexism, ableism, classism, casteisms or any other forms of violence.

9. If you cannot respect our mandate, we recommend you choose not to enter this space.

10. Remember to take care of yourself, look out for your friends.

Dat deze gedragscode en de daarbij horende maatregelen noodzakelijk is, blijkt uit de open brief die ruangrupa, het artistieke team van documenta fifteen, en de deelnemende kunstenaars naar de leden van de adviesraad hebben gestuurd.1 Hierin beschrijven leden van het collectief een situatie van racistische en transfobe intimidatie in Kassel door transfobe mannen en door de politie van Kassel. In de brief wordt er gevraagd naar een veiligere omgeving voor de deelnemende kunstenaars en een openbare verontschuldiging voor het negeren van de racistische, islamofobe en transfobe incidenten die hebben plaatsgevonden. Het gebrek aan garanties voor hun veiligheid bracht het collectief ertoe deels met hun programma uit te wijken naar Berlijn. In een verklaring die op 4 juli op Instagram (@partyofficehq) is geplaatst, lichten ze toe: ‘All our guests are Black, Dalit, POC and trans* people. At this moment as hosts we feel completely disabled by the current situation, many of us have our c/PTSD triggered repeatedly, our mental health is in danger and so is our physical safety.’

Met hun installatie Queer Time: Kinships & Architectures wil Party Office juist een veilige ruimte creëren voor BIPOC lgbtqia+ en kink gemeenschappen, waar bezoekers zich op hun gemak voelen om te doen wat ze willen. Al na de eerste dag van de persopening besloten zij dan ook om het deurbeleid aan te passen en geen witte cismannen meer toe te laten. Met de eerdere incidenten in acht genomen lijkt mij dit eerlijk gezegd ook een gepaste oplossing. In een interview licht Fadescha hun zoektocht naar een veilige omgeving toe: ‘We weten wat plezier is omdat ons plezier niet noodzakelijkerwijs wordt gerepresenteerd. Feesten zijn belangrijk voor trans*-personen als een plek waar we onszelf kunnen zijn; het nachtleven is ook een plek waar trans*-personen werk vinden.’

De installatie bestaat uit een dansvloer, een kerker, een leeszaal en rustruimtes. In een van die ruimtes is de videoperformance some dance to remember, some dance to forget (2020) te zien, waarin After Party Collective (gevormd door Fadescha en Mahbubani) de recentelijk in India ingestelde ‘Transgender Persons (Protection of Rights) Act’ bekritiseert. In de videoperformance is te zien hoe Fadescha en Mahbubani, al liggend in bed, elkaar zoenen, aanraken en stimuleren, terwijl fragmenten van een juridische tekst te lezen zijn. De tekst, een uit 2014 afkomstig arrest van National Legal Services Authority of India (NLSA) vs. Union of India (de officiële naam voor de regering van India). Historisch gezien is dit arrest een belangrijke stap voor gendergelijkheid in India en Zuid-Azië, waarin het recht op zelfbepaling van transgenderpersonen als niet-binaire genderidentiteit werd doorgevoerd. De in 2019 ingestelde ‘Transgender Persons (Protection of Rights) Act’ is juist niet in overeenstemming met het arrest, omdat het onder andere niet het recht tot zelfbepaling van genderidentiteit (zonder geslachtsoperatie te hebben doorstaan) bevat, en wordt om die reden door de trans*- en queerbeweging aangevochten. Ook is de rechtsongelijkheid in deze wet aangevochten, omdat deze een lagere straf oplegt voor het geweld tegen transgenderpersonen dan tegen cisgenderpersonen.

Als toeschouwer word je meegenomen in hun intimiteit en zie je het plezier en genot in de aanrakingen, terwijl de juridische tekst allerlei vragen oproept over het zeggenschap over je genderidentiteit en daarmee ook je lichaam. Hoe kan het dat de wet bepaalt wie of wat je mag zijn? En daarmee hoe het lichaam zich tot een ander lichaam verhoudt? Waar some dance to remember, some dance to forget (2020) het activistische potentieel van Party Office laat zien, toont de video Qworkaholics Anonymous (2022) de bevrijdende kracht van kink en collectief samenzijn. In een scène is te zien hoe er kaarsvet over de rug van een persoon, gehuld in bondage kleding, wordt gedruppeld. Op de muur is een tekst te lezen: ‘We invite you to consider us kinksters as those who find pleasure in pain and heal our traumas through submission; we make choices and boundaries; we practice collective agency and mutual pleasure. We kinksters are not degenerates, your judgements are places where we fight to free ourselves.’

Door de gedragscode streng na te leven, slaagt Party Office er (tot nu toe) in om de veiligheid te bewaken. Hun credo ‘Disturb Don’t Compromise’, in grote letters geprojecteerd in de ruimte, vat samen dat het door het collectief verzette werk en activisme hard nodig is binnen institutionele structuren, zoals bij documenta, en stelt hen verantwoordelijk voor het bieden van een veilige omgeving waar ‘radicaal plezier’ kan plaatsvinden. Het biedt een hoopvol perspectief: een plek waar mensen hun meervoudige zelf kunnen zijn door samen te dansen, spelen en uit te rusten.