metropolis m

Margriet Schavemaker, hoofd Collecties en Onderzoek van het Stedelijk Museum Amsterdam, over de nieuwe tentoonstellingsreeks Recollections:

‘In de serie Recollections wordt teruggekeerd naar de meest legendarische tentoonstellingen uit het verleden van het Stedelijk aan de hand van fotografische documentatie en ander archiefmateriaal. De vraag die daarbij leidend is, luidt: “Wat is de betekenis van deze tentoonstellingen voor het museum van de 21ste eeuw?” In de eerste aflevering wordt ingezoomd op twee tentoonstellingen uit de vroege jaren zestig: Bewogen Beweging (1961) en Dylaby (1962), die na vijftig jaar voor kunstenaars en curatoren nog steeds een bron van inspiratie zijn. Ze waren van groot belang voor de vernieuwing van de tentoonstellingspraktijk. Zo verraste Bewogen Beweging doordat tentoonstellingsmakers (Willem Sandberg en Pontus Hultén) en kunstenaars (Daniel Spoerri) samen een overzicht boden van de meest interactieve sculptuur van dat moment. Dylaby ging een stap verder en gaf kunstenaars – onder leiding van Jean Tinguely – de vrije hand om ruimtes volledig om te vormen tot een “dynamisch labyrint”. Ed van der Elsken maakte prachtige foto’s en van elke tentoonstelling een film. Zoiets is nu natuurlijk de gewoonste zaak van de wereld, maar in die tijd zeker niet. En voor deze tentoonstellingen, waarvan nauwelijks iets is overgebleven in de kunstcollectie van het museum (in totaal vijf sculpturen van Tinguely), is dat een enorme rijkdom.’

‘In Recollections komen ook andere vragen aan de orde: wat gebeurt er met een tentoonstelling nadat deze is verdwenen? Waarom krijgen sommige exposities een haast mythische status, en blijven andere zielloos achter? We hebben ervoor gekozen om juist te beginnen met de meest aansprekende tentoonstellingen uit het verleden van het Stedelijk. Naast Bewogen Beweging en Dylaby is dat onmiskenbaar Op Losse Schroeven, die in de toekomst wordt uitgelicht. Van deze tentoonstellingen worden de archieven continu opgevraagd en er is dus zeker geen sprake van desinteresse of vergetelheid. Maar een serieuze studie naar Bewogen Beweging en Dylaby is nooit ondernomen. We gaan die lacune vullen, samen met het Métamatic Research Initiative (een onderzoeksproject naar de culturele betekenis en artistieke erfenis van Jean Tinguely) door middel van een publicatie, waarbij de Afterall-publicatie over Op Losse Schroeven zeker als een rolmodel zal fungeren. Dylaby belichaamt de overgang van sculptuur naar environment. Waar men in Bewogen Beweging sculpturen moest laten bewegen om hun betekenis te begrijpen, ging Dylaby een stap verder: Tinguely had Sandberg er tijdens Bewogen Beweging van overtuigd dat een “dynamisch labyrint” de volgende fase van de kinetische kunst was en mocht dat het jaar erop uitvoeren. Het werd een vorm van “autotheater”, waarin de bezoeker zowel acteur als publiek is. Daarnaast representeren beide tentoonstellingen samen een groeiende vrijheid voor de kunstenaar in het museum. In Bewogen Beweging waren ze co-curatoren en leverden ze objecten. In Dylaby nemen beroemde kunstenaars vervolgens het heft in eigen hand, slechts geassisteerd door een conservator (Ad Petersen). Gedurende drie weken eigenden ze zich zeven ruimtes toe in het museum, als ware het hun studio’s. Het resultaat is een viering van kunst als ervaring en entertainment: iets wat op dit moment, zeker in het huidige politieke klimaat, een interessante strategie is voor een museum.’

‘Dat we juist nu, anno 2011, in deze bijzondere fase in de geschiedenis van het Stedelijk, veel ruimte maken voor een terugkeer naar legendarische tentoonstellingen uit ons museale verleden komt ongetwijfeld voort uit een zoektocht naar identiteit. Zoals Reesa Greenberg, een van de experts op het gebied van de tentoonstellingsgeschiedenis, onlangs schreef: “De opkomst van de ‘herinneringstentoonstelling’ is een uiting van de tegenwoordige fascinatie voor herinneringen in de westerse cultuur, die een manier zijn om vorm te geven aan individuele en collectieve identiteit.”’

Recollections, onderdeel van The Temporary Stedelijk 2Stedelijk Museum Amsterdam

vanaf 3 maart