metropolis m

In november opent een grote tentoonstelling van Ron Mueck in De Hallen in Haarlem. Het is zijn eerste expositie in Nederland, na een bescheiden presentatie in de Caldic collectie in Museum Boijmans van Beuningen. Ter kennismaking vroeg Metropolis M twee auteurs om een korte karakteristiek.

Boy was eerder te zien in Londen, in de Millennium Dome Mind Zone, en de ontwerper is Ron Mueck, Star Wars-freak, ooit een blauwe maandag werkzaam als poppenmaker bij de Muppets en als kunstenaar ontdekt door Saatchi die zich bij diens schilderende schoonmoeder in het atelier kwam melden. Maar op de Biënnale van Venetië van 2001 zag en wist ik helemaal niet wat ik nu zie en weet. Toen ik daar plotseling in de Arsenale tegenover deze buitenproportioneel, wat verveeld voor zich heen starende, hurkende jongen stond, maakte ik even mijn eigen tijdreis. Anders dan Mueck was het niet The Force die mij bij mijn lurven pakte, maar werd ik regelrecht door de Griekse oppergod Zeus het Atheense Parthenon binnengetrokken en stond daar oog in oog met Zeus’ dochter. Jarenlang niet aan haar gedacht, die reusachtige, allang verloren gegane Athena Parthenos, ze kon weliswaar in de tempel d’r kont niet keren, ze stootte met haar helmpluim recht tegen het plafond aan, maar haar karakter drong zich heel scherp aan mij op: een tegendraadse, kleurige verschijning die zich altijd weer had verweerd tegen de eeuwenlange waanideeën van de moderne tijd omtrent het oude Griekenland. Ik begreep meteen dat ook Harald Szeemann, de curator van deze Biënnale, aan haar gedacht moest hebben toen hij dat beeld van Mueck daar in Venetië neerzette. Die confrontatie ontroerde mij zeer, ik kreeg er de koude rillingen van, niet eens omdat de ijzig ondoorgrondelijke godin in haar rigide afvallende fladderjurk nu een wegstarende jongen in een korte broek was, en al helemaal niet dat haar beschilderde marmer en goud tot ingekleurd polyester en fiberglas werden. Neen, wat mij werkelijk ontregelde was dat hier zomaar, totaal onvoorbereid, definitief recht werd gedaan aan de kleuren van oude Griekse beelden. En daarmee een eeuwenoude leugen definitief de nek werd omgedraaid. Ooit stelde men zich het oude Griekenland, in navolging van de Duitse archeoloog Winckelmann, voor als een weide vol mooie, speelse en vooral spiernaakte witte beelden. Deze fantasie werd door Muecks beeld definitief gelogenstraft. En daarmee ook het hardnekkige idee van de white cube dat de moderne kunst zo lang heeft gegijzeld.

Boy is niet echt shocking of sensational. Maar het blijft fascinerend hoe zo’n reuzenbeeld dat in het oude Griekenland nog een goddelijke status vertegenwoordigde, zijn artistieke kracht hier aan een toevallige, alledaagse verschijning overdraagt. Saatchi zou er eigenlijk voor moeten ijveren de door Lord Elgin uit het Parthenon gesloopte beelden terug naar Athene te sturen en de daarvoor in het British Museum vrijgemaakte ruimtes met Boy te vullen. Zolang dat nog niet het geval is, stel ik me maar tevreden met de streaming video op http://www.abc.net.au/arts/visual/stories/s424394.htm.