metropolis m

Het heet een legendarisch project te zijn geweest: This is the show and the show is many things. De tentoonstelling werd in 1994 georganiseerd door S.M.A.K. in Gent, met kunstenaars als Mark Manders, Louise Bourgeois, Eran Schaerf en Suchan Kinoshita, maar ook met de inbreng van critici en bezoekers. Het filmmateriaal van Liedeke Kruk dat het Groningse NP3 toont, geeft de indruk van een prettig gestoorde chaos. Kunstenaars zijn voortdurend bezig om werk aan te passen, ook tijdens de tentoonstelling. Tegenwoordig is het nauwelijks voor te stellen dat het bijna twintig jaar geleden zoveel indruk maakte.

Kunstenaar en tevens artistiek leider van NP3 Ruud Akse is dermate gefascineerd door het project (dat hij zelf destijds niet bezocht heeft), het mediatumult eromheen en de gesprekken met onder anderen deelnemer Luc Tuymans en curator Bart De Baere, dat hij besloot er een onderzoek aan te wijden onder de titel Re:-X-to-the-Z-to-the-ibit [This is the situation and the situation is many things}. Dit onderzoek loopt al sinds mei en krijgt zijn beslag in januari 2013, na de afsluitende tentoonstelling SEQ. 3.0, met werken van Fabrice Hybert, Henrietta Lehtonen, Mark Manders en Uri Tzaig uit de originele S.M.A.K.-tentoonstelling.

In SEQ. 2 (vermoedelijk ‘sequentie’) van Re:-X-to-the-Z… staat de nooit eerder vertoonde, ongemonteerde filmdocumentatie centraal van Liedeke Kruk, kunstenaar en fotograaf uit Tilburg. Het is meteen duidelijk waarom dat materiaal niet eerder is vertoond. Het is zo beroerd gefilmd – zelfs de kwalificatie ‘amateuristisch’ is te veel eer – dat het niet om aan te zien en te horen is. Het is onvoorstelbaar dat uit een dergelijke puinhoop aan beeld en geluid iets van een film te maken is geweest.

Kruk vertelde dat ze wel ooit een film uit dit ruwe materiaal heeft weten te monteren, maar die is nergens te zien geweest. Ook niet in Groningen. In NP3 worden in twee projecties uren ruw materiaal vertoond, dat ze in 1994 bij This is the show… gefilmd heeft. Het is een vorm van zelfkwelling om langer dan vijf minuten te kijken.

Dat maakt het des te wonderlijker dat Akse dit materiaal beschouwt als zeer waardevol en uniek voor zijn onderzoek. Als This is the show… mettertijd een bijna mythische status heeft verkregen, kan dit de enige reden zijn voor de presentatie van dit materiaal. Zoals bij mythes te vaak gebeurt, wordt alles wat direct of zijdelings aan die mythe raakt ook waardevol verklaard. In dit geval geheel ten onrechte. De mythe is de mythe; wat zich daaromheen heeft afgespeeld geeft slechts aanleiding tot nostalgisch gemijmer.

Voor een tussenpresentatie (vóór SEQ. 2 was er SEQ. 1) van een onderzoeksproject zou je verwachten dat er iets te zien of te lezen valt dat op voorlopige conclusies lijkt. Dat is niet zo. Of het moet de presentatie zelf zijn. Naast de filmbeelden van Kruk zijn er de kisten (met waarschuwing om niet aan te raken) van S.M.A.K. waarin de kunstwerken van Manders c.s. verpakt zijn en die lukraak in de ruimte zijn geplaatst, evenals een enkele kast uit het Gentse museum. Een van de ruimtes in NP3 is ingericht als storage room en oogt ook keurig rommelig.

Toegegeven, de ‘Re:’ uit de titel van dit project hoeft niet te wijzen op een recreatie van de voorbeeldshow. De X zou het net zo goed een reactie kunnen zijn, de Z zelfs een ‘reset’. Bovenal is het natuurlijk een XZibit. Oftewel, je kunt er alle kanten mee op. In ieder geval is SEQ. 2 in z’n volledige controle totaal het tegenovergestelde van wat This is the show… geweest is. Dat geldt ook voor de bezoeker, die op grote afstand wordt gehouden van wat hier gaande is. Misschien gaat SEQ. 3 opheldering verschaffen.