metropolis m

Aan de rand van het deftige beeldenpark bij het Kröller-Müller Museum in Otterlo, ligt een groot grasveld. Op dit recent aangelegde ‘evenemententerrein’ is deze zomer LAB neergestreken, een tijdelijke buitententoonstelling samengesteld door gastcurator Nathalie Zonnenberg, met als thema de hedendaagse metropool. ‘De hedendaagse grootstad, waarin communicatiestructuren naast en door elkaar heen lopen, is een plastisch gebied geworden dat door zijn bewoners naar eigen idee kan worden vormgegeven’, aldus de curator. Zij selecteerde zeven kunstenaars en een architectencollectief en vroeg hen samen een project neer te zetten als een laboratorium, met de nadruk op de onderlinge uitwisseling tussen de kunstenaars en het publiek. De genodigde kunstenaars leven en werken allen in grote steden als Berlijn, Rotterdam, Milaan en Londen en hebben in hun werk ‘gemeen dat communicatiestructuren van de stadscultuur worden ingezet als artistiek medium’.

Het architectencollectief Gruppo A12 uit Milaan ontwierp een constructie waarin de werken van de kunstenaars een plek kregen. Het heeft slechts één ingang waardoor, linksom of rechtsom, langs een lange smalle gang de verschillende, ver uit elkaar liggende ‘kamers’ kunnen worden bereikt. Elke ruimte biedt onderdak aan het werk van een van de kunstenaars. Dit bouwsel, ‘labyrint’ genoemd, moet refereren aan een stedelijke structuur. Maar het houten bouwwerk doet op dit grasveld, omgeven door hoge bomen, eerder denken aan een ouderwets fort dan aan een moderne stad. De ansichtkaarten in de ‘kiosk’ van Heman Chong laten wel letterlijk fragmenten van de stad zien. Ze tonen een verzameling details die iedereen herkent: verkeersborden, graffiti, etalagepoppen, vuilniszakken, slapende mensen op straat, decoratief groen, enzovoorts. In de groene omgeving van het museum roepen ze eenzelfde gevoel van misplaatstheid op als de dof geworden schelpen van het mediterrane strand die thuis liggen te verstoffen. Ontdaan van hun oorspronkelijke omgeving bieden zij alleen nog een vage herinnering.

Andere kunstenaars verhouden zich direct tot de omgeving van het park en het museum. Lara Almarcegui ging op zoek naar verlaten en vervallen gebouwen in de omgeving – boerderijen, bunkers en fabrieken – en maakte daar dia’s van. De Mexicaanse Minerva Cuevas bouwde aan de achterkant van het labyrint een stormbaan, een militair hindernisparcours afgezet met een camouflagenet. Vanuit het park kan men deze hindernisbaan nemen. Simon Starling liet een kampeerset zien, gemaakt van de ge(de)monteerde delen van een fiets en een cirkelzaag, gepresenteerd temidden van takken en boomstammetjes. Maar veel inzicht in de stad of een grootsteedse ervaring krijg je er niet van. In de context van de houten constructie in het groene gras, ontstaat bij het zien van deze werken eerder de associatie met een padvinderskamp dan met het betonnen bestaan in de stad.

Alleen This is exchange van Tino Sehgal ontsnapt aan het kampeergevoel van deze tentoonstelling. Sehgal confronteert bezoekers met een suppoost die hen vraagt een statement te maken over de markteconomie. Wanneer dit statement sterk genoeg wordt bevonden ontvangt de bezoeker 25% korting op de toegangsprijs van het Kröller-Müller Museum. Als een van de weinigen in deze tentoonstelling weet Sehgal met zijn ‘pratende suppoost’ op een onverwachte manier en met weinig middelen de stad naar het park te brengen.Geconfronteerd met een gecompliceerd economisch vraagstuk belandt de bezoeker als het ware mentaal in het stedelijke bestaan.

Alles bij elkaar roept de tentoonstelling veel vragen op. Waarom gekozen voor dit thema in dit arcadische beeldenpark, middenin het grootse natuurreservaat van Nederland? En waarom deze ondermaatse uitwerking in een enscenering die eveneens weinig associaties met het stedelijke oproept? De stad als de plek van nabijheid en anonimiteit, waar zeer verschillende ervaringen naast en door elkaar lopen, waar men de andere kant kan opkijken, maar niet altijd aan de schurende realiteit van de ander kan ontsnappen, die stad heeft LAB niet weten te vangen. Maar wat wil je ook, middenin de bossen.

LABKröller-Müller Museum Otterlo

1 mei tot en met 26 september 2004