metropolis m

Hoeveel kunstwerken zal ik zien in een week? In het echt en op internet. Zijn het er 200, 300? Als er twee dagen biënnale tussen zitten kan het oplopen met nog eens 200 stuks extra. Hoeveel van die kunstwerken zullen beklijven? Hoeveel zal ik er ooit van terugzien en herkennen?

Ander voorbeeld. Bij het onverwachte afscheid van Ann Goldstein als directeur van het Stedelijk Museum werd bekend gemaakt dat ze afgelopen vier jaar 1500 werken voor de collectie heeft verworven. 1500 stuks in vier jaar – dat is een kunstwerk per dag. Je vraagt je af wat het museum ermee moet?

We leven in een cultuur van het overschot. Weliswaar krimpt de economie momenteel maar de culturele productie lijkt er niet minder om. Ook niet in de media. Terwijl de gemiddelde westerling per dag minder televisie kijkt, komen er alleen maar kanalen bij. Het zijn er nu al vele tientallen en de revolutie van de betaalde televisie moet nog goed op gang komen. Iets vergelijkbaars is terug te zien bij de gedrukte media, waar de oplage van kranten en tijdschriften al jaren krimpt, als gevolg van ontlezing. Het antwoord van de uitgevers is vooralsnog meer tekst in dikkere kranten met meer bijlagen. Op internet ontstaan intussen nieuwe vormen van journalistiek die het aanbod exponentieel groter maken.

Het publiek leert maar moeizaam om te gaan met deze economie van het (informatie)overschot en de bijpassende 24/7 productie(en consumptie)druk. Het ontwikkelt eigen methodes zich een weg te banen door de overvloed. ‘Personality’ is zo’n kompas waarop meer en meer mensen varen, bij de noodzakelijke selectie, zo bewees de journalist Rob Wijnberg onlangs met de op personality gerichte werving van abonnees voor zijn online opiniesite de Correspondent. Maar in de kunst is ‘personality’ een lastig begrip, zo laat Maxine Kopsa zien in haar tekst in dit nummer. Kunst wil nu eenmaal graag bovenpersoonlijk zijn.

Er bestaat ook oppositie tegen de economie van het overschot. In 2009 schreef Kinga Kiezelska The Reductivist Art Manifesto. Punt 1: ‘Er is te veel kunst op deze planeet die hoognodig moet worden gereduceerd.’ De tekst die sindsdien op verschillende manieren is uitgesproken en gepubliceerd, leidt nog steeds tot veel beroering, zo bleek toen Anton Vidokle van e-flux onlangs in een promotie voor zijn film 2084 op internet juist die scène liet zien, waarin Kielczynska uit de tekst voordraagt. Het bericht kreeg 700 likes.

Kielczynska legt in dit nummer uit dat ze niet anti-kunst is, maar het gedachteloos toevoegen van kunst aan een toch al volkomen overvoerde kunstmarkt, heeft in haar ogen weinig zin. Er zijn slimmere manieren van kunstproductie nodig.

Robert en Edward Skidelsky, vader en zoon, beiden econoom en filosoof, van wie Edward door Stroom Den Haag is uitgenodigd om te komen spreken (februari 2014), zullen het van harte met haar eens zijn. Ook zij zochten een antwoord op de ontspoorde economie van de groei. In het boek How Much is Enough? bepleiten zij een alternatief bestaan, waarin de kwaliteit van het leven voorop staat. Sommige kunstenaars geven het goede voorbeeld.

Domeniek Ruyters is hoofdredacteur van Metropols M