Terneuzen opent het ene na het andere internationaal georiënteerde kunstcentrum – wat is er aan de hand?
NIEUWS Komende zaterdag opent in Terneuzen een nieuwe residency en projectruimte voor (internationale) kunstenaars, nadat eerder al een nieuw tijdelijk museum opende in het stadhuis van Terneuzen en Renzo Martens van de provincie geld kreeg voor de oprichting van een participatief kunstplatform. Wat is er aan de hand?
Zeeland loopt in vergelijking met andere provincies achter op het gebied van de kunst. Er zijn relatief weinig kunstinstellingen en dat wat er is zit veelal op Walcheren. In Zeeuws-Vlaanderen was er tot voor kort alleen de kleine residency Viervaart in Groede, opgericht door Iris Cornelis en Maartje Korstanje, en een verdwaalde galerie. Kunstliefhebbers uit het gebied trokken vooral naar Gent en de net over de grens gelegen Verbeke Foundation in Kemzeke.
Daar is nu snel verandering in aan het komen. Komende zaterdag opent de residency Nesse zijn deuren voor het publiek. Nesse, de naam wijst op een oude benaming van Terneuzen en betekent letterlijk landtong, wil uitgroeien tot dé culturele broedplaats van Zeeland voor de productie, ontwikkeling en presentatie van hedendaagse kunst en ontwerp. Het is gevestigd in de voormalige Philips-fabriek, waar werkruimtes zijn ingericht voor (lokale) kunstenaars en ook internationale kunstenaars en ontwerpers tijdelijk zullen neerstrijken in het kader van een groot residency-programma. Nesse organiseert ook tentoonstellingen en presentatieprojecten in de kantine en de tuinen en elders in de stad op openbare plekken, zo het uitkomt.
Op zaterdag 5 april is er vanaf 16.00 uur een uitgebreid programma met performances en gesprekken. Er is doorlopend werk te zien van de eerste residenten die er afgelopen maanden verbleven, onder wie Marie Ilse Bourlanges, Kevin Caboor (Caboor.ontwerpstudio), Timo Demollin, Fides Lapidaire, Landing, Lucas Mullié (Foodcurators), Paniek Kollectief, Liza Prins, Maïten de Schepper (Big, Bold and Mighty), Dries Segers, Corneel Soeting, Marte Mei van Haaster en Vrouw van Rinus. Het is de bedoeling dat de stad, de havenstad die het is, zich in het programma van Nesse kan spiegelen als een centrum van verbinding en ontmoeting, zo staat te lezen op de website.
Thema's
De opening van Nesse is in januari voorafgegaan door de opening van een museum-in-oprichting in het beroemde brutalistische stadhuis van Terneuzen. Op de begane grond opende toen een grote tentoonstelling met werk van CATPC, dat eerder te zien was in Venetië. Cathy Jacob, projectdirecteur van dit museum-in-oprichting, gaf in een interview met de PZC aan dat dit nieuwe initiatief onder de naam Art Base een platform wil bieden aan zowel internationale kunst als aan Zeeuwse kunstenaars. Ze zei dat ‘Het stadhuis toegankelijker en publieker gaat worden. Met elke drie maanden een andere expositie, elke maand een lezing en twee keer per jaar een festival.’
Museum zonder muren
In Zeeland wordt er al sinds 1993 gepraat over een nieuw museum voor hedendaagse kunst. Dat had in Middelburg moeten komen, maar is nooit gerealiseerd. Wel wordt er sinds kort gepraat over een nieuw groot museumcomplex annex depot voor het Zeeuws Museum en voor de archeologiecollectie, dat mogelijk ook ruimte gaat bieden aan hedendaagse kunst bij. Maar daarover is nog niets definitiefs bekend.
In vergelijking hiermee klinkt het project van Jacob in Terneuzen al verrassend concreet. De komende drie jaar werkt Jacob als kwartiermaker het concept voor een nieuw museum verder uit. ‘Hoe krijg je kunst in de samenleving?’ Dat hoeft niet altijd met nieuwbouw, beweert ze in de krant, maar ook in leegstaande kerken en op andere plekken. Jacob denkt ook aan te sluiten bij bestaande tentoonstellingen zoals de jaarlijkse beeldenroute op de boulevard. ‘We gaan met elkaar zoeken, met de samenleving en met de kunstenaars. Je kunt overal en altijd hedendaagse kunst laten zien. We gaan alle kansen grijpen.’
'Je kunt overal en altijd hedendaagse kunst laten zien. We gaan alle kansen grijpen'
Renzo Martens terug in Zeeland
De in de provincie geboren en getogen Renzo Martens is ook al op zoek naar een nieuwe kunstruimte in Zeeland voor wat hij noemt: ‘Een plek voor de kunst van de werkende klasse.’ Het Institute for Human Activities (IHA) heeft van de provincie Zeeland €250.000 gekregen om een begin te maken met ‘een participatief kunstplatform’. In het eerste project LEREN, GRAVEN, BOUWEN van dit platform-in-oprichting zal het IHA het eigen ‘unieke werkmodel en de opgebouwde kennis en ervaring inzetten voor structurele verandering in Nederland’. Martens: ‘Met kunst nemen de mensen hun geschiedenis, land en toekomst opnieuw in handen. Dat zou in Zeeland ook heel mooi zijn.’
De initiatieven worden door verschillende partijen mogelijk gemaakt, zowel de gemeente Terneuzen, het Mondriaan Fonds als de provincie. Gedeputeerde Jo-Annes de Bat haalt in een verklaring het koersdocument Cultuur en Erfgoed aan, waarin de culturele ambities nadrukkelijk zijn geformuleerd. Die richten zich o.a. op ‘meer productie in Zeeland, focus op de participatie van jongeren, publieksverbreding en verbinding met de maatschappelijke opgaven.’ Als je de mission statements van de instellingen leest wordt ze op haar wenken bediend.
Terneuzen is nog niet klaar. Tegelijk met de kunstcentra-in-oprichting wordt er gewerkt aan een groot land art project, dat zich uitstrekt over het havengebied van Gent, Terneuzen en Vlissingen. Kunstenaar Marinus Boezem maakt daar een plan voor. Het wordt, zegt de Zeeuwse Curant nu al de nieuwe ‘Sagrada Familia van Zeeland’ genoemd. De realisatie ervan zal dus nog wel even duren.
bron: persbericht Nesse, Zeeuwse Courant, website Provincie Zeeland
Openingsweekend Nesse, 5 en 6 april; 25 april opent in ArtBase Terneuzen een tentoonstelling met werk van Timo Demollin
