metropolis m

Theresa Weber, Off the beaten track, 2022, installatieopname

Met ruimtevullende installaties waarin kunsthaar, kralen en kleding vervlochten worden met textiel, sculpturen en uitgeknipte foto’s geeft Theresa Weber vorm aan de hybridisering die plaatsvindt in de samenleving én in haarzelf. Meer recent maakt ze in deze installaties ook ruimte vrij voor geluid en performance. Noor Mertens schrijft een portret van een kunstenaar die multiculturaliteit en meerstemmigheid als basismateriaal neemt.

Ik herinner me nog goed waar ik Theresa Webers werk voor het eerst zag: bij de Dortmunder Kunstverein, waar in 2021 haar eerste ‘institutionele’ solotentoonstelling georganiseerd werd. Weber (1996, Düsseldorf) ontwikkelde voor de open, transparante ruimte van de Kunstverein de kleurrijke installatie Woven Memories (2021). Voor dit ruimtevullende werk maakte ze sculpturen door gevonden en verzamelde voorwerpen in kunsthars te gieten, en die vervolgens met elkaar te verbinden in grote vlechtwerken van touw en kunsthaar – die ze zelf ‘lianen’ noemde. De werken van kunsthars hingen door middel van een soort kledinghaken als mobiles aan diagonale metalen buizen. Daarnaast toonde ze kleine wandreliëfs, waarin ze body-extensions zoals kunstnagels, kunsthaar, nepparels, felgekleurde kralen en sieraden, combineerde met foto’s en afbeeldingen uit magazines tot kleine, rechthoekige composities. Webers werk oogde fris, eigen(aardig) en zinnelijk door de samenkomst van veel verschillende materialen, betekenissen en kleuren.

Theresa Weber, installatiefoto Woven Memories, 2021, Kunstverein Düsseldorf

Hoewel ze is opgegroeid in Duitsland, laat Weber haar perspectief en materiaalgebruik beïnvloeden door haar Jamaicaanse, Duitse en Griekse familieachtergrond. In haar collages en assemblages komen vaak objecten en materialen langs die knipogen naar populaire cultuur, zoals de hairextensions die verwerkt zijn in Woven Memories. Het gebruik van dergelijk materiaal is op zich niets nieuws binnen de hedendaagse (beeldhouw)kunst. Er zijn genoeg grote namen voor wie assemblage de kern van hun werk vormt, denk bijvoorbeeld aan de koningin-van-de-assemblage Isa Genzken. Maar Webers werk is anders. In haar sculpturen refereert ze nadrukkelijk aan de voortdurend ontwikkelende diversifiëring van onze samenleving. Zelf gebruikt ze de term ‘hybridisatie’ om te refereren aan de constante wisselwerking tussen culturen, waarbij elementen van de ene op de andere cultuur actief worden overgenomen om tot nieuwe vormen en uitingen te komen. Weber werkt het liefst met cultureel geladen materialen, die in combinatie met andere objecten een fetisj-achtige lading krijgen. Vanaf het eerste moment dat ik haar werk zag, had ik het idee een kunstenaar te leren kennen die iets wezenlijk nieuws heeft toe te voegen aan de beeldhouwkunst.

Samenwerkingen

Nadat ze in 2021 bij Katharina Grosse en Ellen Gallagher aan de Kunstakademie in Düsseldorf afstudeerde als ‘Meisterschulerin’, verhuisde Weber naar Londen, waar ze afgelopen zomer aan de Royal College of Art haar master behaalde. Deze verhuizing heeft haar werk veel goeds gebracht. Zo verdiepte ze haar inzicht in culturele hybridisatie, die in Londen een heel andere dimensie heeft dan in het Duitse Rheinland, en deed ze tal van belangrijke contacten op. In Londen begon Weber ook samen te werken met andere makers en werden haar installaties steeds monumentaler. Zo werkte ze samen met muzikant en kunstenaar Nathanael Amadou Kliebhan voor een performance die plaatsvond in haar installatie Cycles of Unmasking in het Somerset House in Londen (te zien van 21.6.23 t/m 1.2.24). Weber treedt ook steeds vaker zelf op, waarbij ze zelfgemaakte kleding draagt die sterk aansluit op haar sculpturen.

In 2022 werd ze door de Düsseldorfse tentoonstellingsruimte Kunst im Tunnel (KIT) uitgenodigd om deel te nemen aan de groepstentoonstelling off the beaten rack (25.6 t/m 18.9.22). KIT is een opvallende en vrij lastige tentoonstellingsruimte: zoals de naam al doet vermoeden is het een ondergrondse langwerpige, betonnen hal zonder vensters. Weber ontwikkelde voor deze ruimte twee series werken: Tears en Costume Objects. De eerste serie bestond uit verschillende hangende sculpturen die aan uitvergrote amuletten doen denken en die, vergelijkbaar met de werken in de Dortmunder Kunstverein, met kunsthars bijeen werden gehouden. De werken uit de tweede serie, Costume Objects, lijken op veelkleurige, geknoopte kledingstukken. Weber werkte voor deze serie met bestaande kledingstukken die ze openwerkte en uitbreidde door de stof te vlechten en te knopen, waardoor een soort ‘kostuumweefsels’ ontstaan. Ook voor deze installatie ontwikkelde Weber een performance, met als belangrijke component een compositie die ze maakte in samenwerking met een klankkunstenaar. Tijdens de performance las ze eigen teksten voor, begeleid door deze compositie en gekleed in een van de werken uit Costume Objects.

Theresa Weber Social Bodies, 2022
Theresa Weber, Moonlight Sonata, Performance met Nathanael Amadou Kliebhan, 2022

Ze noemde de performance Moonlight Sonata, naar het alombekende pianostuk van Ludwig van Beethoven. Weber was geïnspireerd geraakt door de mogelijke biraciale achtergrond van deze componist. In haar installatie en de bijbehorende performance wilde ze het menselijk lichaam verbeelden als een netwerk dat open en steeds aan transformatie onderhevig is, als een hybride corpus. Met dit werk weet Weber op een toegankelijke manier aan de hand van opvallend esthetische objecten interessante thema’s aan te kaarten, zoals de veranderlijkheid van de wijze waarop lichamen zich manifesteren en gelezen worden. In een begeleidend interview spreekt ze over het niet gefixeerde zelf, dat zowel innerlijk als uiterlijk steeds verandert en daarmee maatschappelijke tendensen weerspiegelt.

In de tekst die onderdeel is van deze performance, geeft Weber een omschrijving van hybridisatie die me is bijgebleven: I’m in Moonshine, 9th symphony: All humans will become brothers. Infinity is conditioned by the frame. Inside the frame: infinity. Infinity is conditioned by the frame. Inside the frame: the potential for infinity. […] When we think of fragments – will there be a space in between? There is no space in between. Because one fragment sits right next to the other, just like a mosaic. Together they build a solid ground.

Solotentoonstelling Theresa Weber
Kunstmuseum Bochum, Duitsland
31.5 t/m 13.10.24

Noor Mertens

is directeur van Kunstmuseum Bochum

Recente artikelen