Bereid u voor op Dark Ages Noodnummer Open
‘Vanwege de bezuinigingen op kunst en cultuur en de gevolgen daarvan voor SKOR | Stichting Kunst en Openbare Ruimte zal in mei 2012 het laatste nummer van Open. Cahier over kunst en het publieke domein bij SKOR verschijnen’, staat naast de inhoudsopgave van het deze week verschenen ‘noodnummer’ van Open vermeld. Dat is schrikken: nog een nummer en dan valt waarschijnlijk het doek.
Toch is dat niet de boodschap die het nummer uitdraagt. Het gaat hier niet om het eigenbelang, maar om een groter goed. Hoofdredacteur Jorinde Seijdel wil met dit nummer niet alleen de positie van Open of van de kunst verdedigen, maar een publiek protest aantekenen ’tegen een voor velen kwaadaardig aanvoelend beleid dat steeds meer groepen nadelig treft, uitsluit of buitensluit.’ Het noodnummer is ook een oproep tot verzet. ‘Niemand is veilig’, was ooit de breed in de media uitgemeten reactie van staatssecretaris Halbe Zijlstra op de vraag of er instellingen buiten schot zouden blijven. Seijdel herinnert ons in haar redactioneel aan deze uitspraak, maar stelt ook dat het tij kan keren.
In de eerste tekst van dit in samenwerking met Merijn Oudenampsen en Sven Lütticken samengestelde nummer, schetst Oudenampsen de politieke ontwikkeling van Nieuw Rechts die is ingezet met de opkomst van en moord op Pim Fortuyn, en gericht is op de ontmaskering van de ideologie van de ‘oude politiek’ van het linkse establishment. Het onttrekt zich aan de logica van het sinds de jaren tachtig regerende poldermodel of consensusmodel, en vervangt dit door een conflictmodel. ‘Nieuw rechts heeft zich grondig vernieuwd, en heeft met haar keuze voor het regeren over rechts, voor het "afbreken van de geluksmachine", openlijk een koers van polarisatie ingezet.’ Nadeel is volgens Oudenampsen dat de scherpe randjes niet meer van het beleid afgeveild worden en hij benadrukt daarom de noodzaak van oppositie. Zij die politiek bedrijven volgens het oude consensusmodel, zoals de Tafel van Zes poogde, zien zich naar zijn idee in de nieuwe situatie afgesneden van de macht.
Hierop volgen 34 bijdragen van kunstenaars en auteurs uit verschillende disciplines die zowel analytisch, als vanuit emotie reageren op de huidige politieke situatie. Zo zetten kunstenaars Arnoud Holleman en Gert Jan Kocken Zijlstra neer als eigentijdse iconoclast en brengt Charles Esche in dat ‘De vrijemarktjongens en xenofoben moeten verdwijnen’. Schrijver Dirk van Weelden heeft het over de verhuftering van de staat. Kunstenaar Jonas Staal schrijft: ‘Een aanval op een van ons is een aanval op ons allen.’ Josephine Bosma waarschuwt: ‘Bereid u voor op de digital dark ages.’
Een standpunt delen ze allemaal: het politieke roer moet om. In de woorden van Pascal Gielen dwingt het huidige beleid cultuurprofessionelen om de compromisdiplomatie de rug toe te keren en politiek stelling te nemen.
Het noodnummer van Open kun je hier lezen in PDF, is verschenen bij De Groene Amsterdammer op 23 september 2011, en is gratis verkrijgbaar bij: Atheneum Nieuwscentrum; SKOR; De Appel, jongensschool; SMBA; De Balie; Schijnheilig; Mediamatic; NIMk; Stroom Den Haag; Boekhandel Van Stockum, Den Haag; Witte de With; Casco; NAi Book Sellers
Jolien Verlaek