
De toiletpot van Rietveld Mark Manders naar Venetië
Zoals wel vaker het geval bij Nederlandse kunstenaars, is hij in het buitenland meer gevierd dan in Nederland: Mark Manders, Nederbelg. Komende zomer vertegenwoordigt hij Nederland op de Biënnale van Venetië.
Manders opereert samen met curator Lorenzo Benedetti, directeur van de Vleeshal in Middelburg, die de presentatie ‘Room with Broken Sentence’ indiende in de open competitie die het Mondriaan Fonds voor Venetië had uitgeschreven, en waaraan vele tientallen curatoren meededen. Een jury selecteerde eerst vier voorstellen waarna de definitieve keuze is bepaald.
Met Manders kiest het Mondriaan Fonds voor, ik citeer uit het persbericht, ‘een uitstekende en vooraanstaand kunstenaar, wiens consistente manier van werken heeft geleid tot een indrukwekkend oeuvre dat ook in het internationale veld in Venetië op veel belangstelling zal kunnen rekenen’. Bovendien, zo staat er verder, is het plan van Benedetti en Manders ‘visueel sterk, gelaagd en zal het veel bijzondere energie brengen in het Rietveld Paviljoen’.
De keuze voor Manders komt niet geheel uit de lucht vallen. Afgelopen edities van Venetië is er bij het Nederlands paviljoen een zekere dynamiek op gang gekomen waarin solo-presentaties om de zoveel jaar worden afgewisseld door een groepspresentatie. Na de vorige controversiële editie van Guus Beumer, die in een complexe collectief geproduceerde installatie de spiegel op de Biënnale, de Giardini en Venetië had gericht, lag het in de verwachting dat dit keer weer een kunstenaar vol in de schijnwerpers zou komen te staan.
Die afweging van de jury viel al af te lezen aan de voorselectie, waar naast het voorstel van Benedetti en Manders enkel soloprojecten waren geselecteerd: ‘Where the heart is’ van Sacha Bronwasser, Peter van Hoof en Guido van der Werve; ‘Ourhouse Year Zero’ van Xander Karskens en Nathaniel Mellors; en ‘The Road to Serfdom, the Imperial Overstretch’ van Sue-an van der Zijpp, Mark Wilson en Folkert de Jong.
Met Manders kiest de jury niet alleen een kunstenaar van gevestigde signatuur, een kunstenaar uit de ere-categorie, die op handen gedragen wordt door de grote curatoren van de wereld, en overal ter wereld heeft tentoongesteld, onlangs nog in een serie indrukwekkende solo-tentoonstellingen op meerdere continenten. Ze kiest ook voor een kunstenaar die in staat moet worden geacht het lastige Rietveldpaviljoen dat de meeste curatoren liefst direct veranderen in een black box, om te vormen tot een betekeniszwangere ruimte. En ze kiest een kunstenaar bij wie je je kunt verheugen op de catalogus, dankzij de expertise die Manders op dat vlak heeft ontwikkeld in het prachtige fonds van Roma Publications, de uitgeverij die hij samen met Roger Willems runt.
Manders is een kunstenaar die de blik altijd sterk naar binnen heeft gericht, op introspectie, anders dan de kritische spiegels van Beumer cs van de vorige keer. In NRC Handelsblad viel gisteren te lezen de ramen van het Nederlandse paviljoen zullen worden afgeplakt met zelfgemaakte kranten. Onderdeel van het voorstel van Manders is verder een reconstructie van het nooit ontworpen toilet van Gerrit Rietveld. Ik ben benieuwd wat voor verbinding die toilet straks aangaat met het onderaardse van Venetië.
De jury bestond uit Hester Alberdingk Thijm (directeur AkzoNobel Art Foundation), Defne Ayas (directeur Witte de With, Rotterdam), Jan Debbaut (freelance curator, eerder directeur Van Abbemuseum, Eindhoven en directeur collecties Tate Museums, Londen) en Rein Wolfs (directeur Kunsthalle Fridericianum, Kassel). Voorzitter zonder stemrecht was Birgit Donker, directeur Mondriaan Fonds.
De Biënnale vindt plaats van 1 juni tot 24 november 2013.
Domeniek Ruyters
is hoofdredacteur van Metropolis M