De toekomst: een brug te ver
‘Wie wil er een lift naar De Toekomst!?’, las ze op haar telefoon nadat ze zojuist voor het gerecht was gedaagd door een dikke, zweterige filmmaker die gebukt ging onder de naam Niemand, sinds zijn carrière bij take-off al direct neergestort was.
De WhatsApp van J-08 (wat in voetbaltaal jongens onder de acht betekent) maakt melding van sportcomplex De Toekomst waar De Sjaak (alias haar zoon) die week weer eens flink door elkaar gehusseld zal worden. Mooie zin, dacht ze terwijl ze zich ook direct realiseerde dat Roos Schlikker (columniste bij de LINDA) ook in de WhatsAppgroep zit.
‘You like younger men’, schreeuwde de Engels kunstenaar een week eerder in haar oor, op een huisfeestje met een gastvrouw van twee meter lang in een appartementje van slechts twee meter breed midden in de binnenstad van Amsterdam. Die Engelsen hebben ook altijd een mening en een stukje inmiddels ongepaste (lees: Brexit) hooghartigheid. Ze reageerde op deze tamelijk uit onverwachte hoek komende, directe opmerking met enkele zinnen (post-Brexit) gelezen op Facebook: ‘An island remains an island. England’s ignorant furiority complex reigns. Keep driving on the wrong side of the road.’ Deze laatste zin leek effect te hebben op haar (tot dan toe) gesprekspartner. Het probleem bleek snel opgelost; het werd haar huis.
‘Stuk minder verlegen in bed dan daarbuiten?’, vroeg de enorme bos krullend haar; of ze hem de gebruiksaanwijzingen aan wilde geven, duidend op het doosje voorbehoedsmiddelen dat prominent aanwezig was op haar nachtkastje. Funny guy.
Ze dacht aan Madonna die diezelfde week in een toespraak (in verband met een welverdiende oeuvreprijs, je bent een fan of je bent het niet) ietwat wanstaltig gekleed voor haar leeftijd – dacht ook zij – oreerde dat je je als vrouw als slet mag gedragen en kleden, maar je inner sluttyness ownen is een oh jee, een probleem. Ze vroeg zich af of ze bij dezen haar inner sluttyness genoeg ownde of dat haar eeuwige schuldgevoel, gevoed door een halfslachtige Katholieke opvoeding in een boerendorpje nabij de A2, ook wel Vianen-een-brug-te-ver genoemd, achteraf de kop op zou steken.
De toekomst, hoe zie ik de toekomst?, vraagt Metropolis M (geheel onverwacht) aan haar, speciaal voor dit nummer en dan vooral in politieke zin. Ooit hoorde ze een kunstenaar (een vrouwelijk schilder) geagiteerd roepen: ‘Alles is conceptueel!’ Dit was in de tijd dat werkelijk ieder kunstwerk verzadigd moest zijn van ‘concept’ en ‘idee’, het liefst zo verklaarbaar mogelijk via onderzoek, alias langdurige researchperiodes in binnen- of buitenland via intellectueel eigendom van anderen. Hele departementen werden er opgezet op academies, Art and Research, herinnerde zij zich. Ze zag tijdens een gastdocentschap van een masterclass de colonnes studenten zich al worstelend verdrinken in ‘onderzoek’ waarbij ze ten tijde van dit alles omvattende hopeloze zoeken ieder geniale, eigenzinnige en onverwachte lichtpuntje in hun eigen duisternisje over het hoofd zagen, platwalsten en al zoekende weer verder gingen. Gedachtes laten zich niet dwingen, in ieder geval de meest interessante niet, soort free fall, gewoon met de vleugeltjes wijd de berg af en ja, dan blijkt dat je geen vleugels hebt, dat wist zij als geen ander, al spuiend in Nederlands meest toonaangevende kunstblad over haar, tot dan toe, privéleven. Het leven had ook haar te pakken gehad, voornamelijk al werkend en denkend aan De Toekomst totdat die zich permanent veranderlijk wist te vormen, als een soort Barbapapa. Precies ja, als vrouw, moeder, meisje en poppie komt die Toekomst, oftewel wat je toekomt, eerder en vaak anders dan verwacht. En zo besloot ze dat haar column sowieso ook politiek was.
JMG Jongma
