Deze maand in Londen: Marc Quinn, Lars Laumann, Nairy Baghramian & Phyllida Barlow
Wat hebben de grote spelers in het Londense galerieland ons deze maand te bieden? Een stadswandeling levert op: hervormde mensbeelden, een huwelijk met de Berlijnse muur en onzichtbare beleefdheidsstructuren tussen sculpturen.
[h1]Allenah, Buck, Cat, Chelsea, Michael, Pamela en Thomas
Eerlijk is eerlijk: het is een white cube. Maar de gelijknamige galerie aan Hoxton Square, aan de kop van een lief stadsparkje, staat niet bepaald bekend om het tonen van kunst die zonder de zorgzame anonimiteit van hagelwitte muren over het hoofd kan worden gezien. In tegendeel, de invloedrijke galerie van kunsthandelaar Jay Jopling herbergt met enige regelmaat Britse sensatiekunstenaars zoals Gilbert & George en een schare Young British Artists als Tracy Emin, Damien Hirst en Marc Quinn.
De laatste exposeert er nu met Allenah, Buck, Cat, Chelsea, Michael, Pamela and Thomas. Stuk voor stuk geliefde personages uit de tabloids en stuk voor stuk namen ze geen genoegen met hun natuurlijk lichaam, en lieten zij zich door een plastisch chirurg een andere identiteit aanmeten: een zwangere man, pornosterren die van geslacht zijn gewisseld of enorme borsten hebben gekregen en vanzelfsprekend Michael Jackson en Pamela Anderson.
De marmer en bronzen representaties van Quinn zijn gemaakt volgens een typisch YBA-recept: een element uit de populaire cultuur, een vleugje seks en sensatie, geplaatst in een kunstcontext en voilà, een excentriek, brutaal en fotogeniek beeld. Vermakelijk om te zien, maar een echt verrassende visie op de door cultuur gewonnen strijd met de natuur levert het niet op, ook niet wanneer deze ‘hervormde’ mensbeelden worden gepresenteerd als traditionele oervormen of klassieke schoonheidsidealen, zoals Adam en Eva of een traditioneel Grieks beeld.
Onheilspellender zijn de in felle neonkleuren geschilderde bloemen, die lijken te wortelen in soort chemische oersoep, waaruit ieder moment nieuw – ongetwijfeld griezelig amorf – leven voort kan komen. Maar de uitvergrote orchideeën die het parkje aan de overkant opsieren zijn genoeg om dat duistere element al weer snel te vergeten.
Wonderlijke liefde
Verder ten oosten van het centrum ligt de Whitechapel Gallery. In de eerste grote zaal zijn de absurdistische installaties, foto’s, video’s, schilderijen en films van Rachel Harrison te zien. (Zie Moosje Goosen, Rachel Harrison, What the hell is a blob?!, METROPOLIS M, NR. 6 2009) De eerste verdieping is gewijd aan het Vlaamse architectenduo Robbrecht en Daem – in Nederland bekend door de uit glas en staal opgetrokken aanbouw aan de straatkant van het Boijmans. Een zaal geeft een overzicht van hun projectschetsen en inspiratiemateriaal, een andere toont hun samenwerking met schilders als René Daniels en Gerhard Richter. Maar het pareltje van de Whitechapel bevindt zich achterin, in de kleine filmruimte.
Daar volgt de Noorse Lars Laumann in zijn documentaire The Berlin Wall de Zweedse Eija-Riitta Berliner-Mauer, die – zoals haar naam al doet vermoeden – getrouwd is met de Berlijnse Muur. Mevrouw Berliner-Mauer vertelt op ontwapenende manier over haar animisme, haar liefde voor objecten. In deze art-house versie van Man Bijt Hond volg je met stijgende verbijstering en ontroering hoe de kunstenaar een replica van de muur op een slee door een besneeuwd boslandschap trekt, hoe haar katten stiekem aan de replica’s in haar slaapkamer knagen als ze even weg is en hoe ze in contact komt met een Amerikaanse, die op dezelfde Berlijnse muur verliefd blijkt te zijn – godzijdank in zijn gedaante na de val, zodat beiden hun wonderlijke liefde kunnen delen.
Onzichtbare beleefdheidsstructuren
In het westen van Londen, in het Serpentine Park, ligt in een bescheiden glooiend landschap de Serpentine Gallery. Te zien zijn twee beeldhouwers, die totaal verschillende manieren van werken laten zien. De Britse Phyllida Barlow maakt sculpturen van gerecycled afvalmateriaal, geassembleerd tot grove, in felle kleuren beschilderde pakketten, die alle aandacht in de ruimte opeisen.
Daartegenover staan de haarfijne en elegante polyester of stalen sculpturen van de Duitse Nairy Baghramian, die zich bijna lijken te schamen voor hun aanwezigheid in de ruimte. De tegenstelling tussen beide posities werkt goed, maar de subtiele poëzie wint het hier van het grote gebaar, vooral door de beeldengroep Klassentreffen (Class Reunion). Het allegaartje van sierlijke figuren staat wat ongemakkelijk bij elkaar, als gedwongen door onzichtbare beleefdheidsstructuren. Een fascinerend wringende situatie die zo onder je huid gaat zitten dat je bij buitenkomst schreeuwend de groene vrijheid van het park tegemoet rent.
Marc Quinn, ‘Allenah, Buck, Cat, Chelsea, Michael, Pamela and Thomas’, is t/m 3 juli te zien in White Cube
Lars Laumann, ‘The Berlin Wall’, is t/m 5 juli te zien in Whitechapel Gallery
Nairy Baghramian & Phyllida Barlow zijn t/m 13 juni te zien in Serpentine Gallery
Luuk Heezen