De tragikomische kakofonie van George Condo
In een wervelwind van ruim zeventig werken presenteert het Museum Boijmans van Beuningen de breedte en diepte van het in Nederland nog vrij onbekende oeuvre van de Amerikaanse George Condo (1957).
Deze zomer heeft het museum de primeur met de eerste Europese solotentoonstelling van de kunstenaar. De tentoonstelling Mental States deed eerder het New Museum in New York aan en is samengesteld door Ralph Rugoff, directeur van de Hayward Gallery in Londen.
Condo citeert rijkelijk uit de westerse kunstgeschiedenis en beeldcultuur. Van abstract expressionisme tot stripboeken en van melancholische clowns tot hysterische priesters. Het zijn vooral Condo’s figuratieve schilderijen die indruk weten te maken. De tentoonstelling opent met een wandvullende presentatie van portretten, verwijzend naar de negentiende-eeuwse salon. De absurde figuren hebben iets unheimisch over zich. Het vreemde gevoel dat je ook krijgt bij het werk van James Ensor; een zekere vrolijkheid en afkeer ineen.
In de daarop volgende zalen worden de abstracte werken van Condo getoond. Abstract betekent hier relatief abstract; er zijn altijd nog wel enige figuren te ontwaren, die vaak pas van dichtbij zichtbaar worden. De zalen blijken een adempauze voor de tragikomische kakofonie die nog zal volgen.
Condo’s werk is niet alleen uiteenlopend in onderwerp en genre, maar ook wat betreft techniek. Uit de tentoonstelling spreekt zijn beheersing van een scala aan schilderstijlen. Een goed voorbeeld is het werk Memories of Picasso uit 1989. Het lijkt te verwijzen naar een specifiek schilderij en tegelijkertijd naar een mengelmoes van alle vrouwenportretten van Picasso. Het beeld is onmiskenbaar Picasso, maar je kunt het net niet plaatsen. De hele tentoonstelling door bekruipt je het gevoel van vage herkenbaarheid. De verfstreek van Miró, de ogen van Disney, het licht van Rembrandt et cetera. Soms maakt Condo zelfs onbedoelde verwijzingen. In 2008 schilderde hij een kamermeisje en een oudere, half ontklede heer. Het meisje loopt weg met rode blosjes en een gemene grijns op haar gezicht, terwijl de norse heer nog even nageniet op het hoogpolige hoteltapijt. Had de kunstenaar een vooruitziende blik of is DSK-gate zo’n cliché?
De kracht van het werk van George Condo zit in zijn uitbeeldingen van de waan van de dag in combinatie met een diepgeworteld kunsthistorisch besef en zijn wanstaltige vervormingen van populaire beeldcultuur. Niet voor niets ontwierp hij vorig jaar de cover van het comeback-album My Beautiful Dark Twisted Fantasy van de Amerikaanse rapper Kanye West en is er in de museumwinkel een set speelkaarten verkrijgbaar met de personages uit Condo’s circus van de spektakelmaatschappij.
George Condo. Mental States
Te zien t/m 25 september
Museum Boijmans van Beuningen
Anne Ruygt
is kunsthistoricus en curator