metropolis m

Hans op de Beeck
Hans op de Beeck

In Amersfoort zie je de geboorte van een nieuw genre tentoonstelling in de hedendaagse kunst: de familietentoonstelling.

Veel musea lopen ermee te schermen dat beeldende kunst leuk is voor alle leeftijden. Maar als je tentoonstellingen bezoekt krijg je een andere indruk. In musea kom je doorgaans alleen de allerkleinste peuters tegen, op de schouders van papa mee getorst door de zalen, omdat ze geen andere keuze hebben. Koters van vijf jaar en ouder zie je er al minder vaak. Jonge tieners helemaal niet.

Rob Voerman
Krijn de Koning
zaaloverzicht

Waar op televisie en in de bioscoop al lang geleden genres ontwikkeld zijn die leuk zijn voor het hele gezin, loopt het kunstmuseum hopeloos achter. Veruit de meeste tentoonstellingen zijn gericht op een publiek van ingewijden die van kunst houden of de stille presentatie ervan in een museum, of van een combinatie van die twee. De onderhoudende tentoonstelling die geschikt is voor het hele gezin, van 0 tot 80 is een zeldzaamheid.

Kunsthal Kade in Amersfoort is in relatieve stilte bezig daar een enorme slag te slaan. Al meerdere jaren programmeren ze een keer per jaar een grote groepstentoonstelling die het best te omschrijven valt als ‘familietentoonstelling’.

Opende de Kunsthal met Wonderland, vorig jaar was er de tentoonstelling Shadowdance en nu loopt er de tentoonstelling MärklinWorld (tot en met 8 januari).

Wil de Kunsthal in Rotterdam in zijn jacht op het brede publiek nog wel eens een dozijn dinosauriërs in huis halen, in Amersfoort spreekt enkel de hedendaagse kunst. Hoofdcurator Robbert Roos doet geen enkele concessie aan zijn liefde voor de kunst en toont die zoals elke zichzelf respecterende tentoonstellingsruimte in Nederland zou doen, zonder veel toeters en bellen, met een bescheiden maar zorgvuldige tekstuele begeleiding.

De crux van de Amersfoortse aanpak zit in de selectie van het werk en de opzettelijk illustratief gehouden behandeling van de thematiek. De theoretische beschouwer die uit is op een dieper inzicht zal er niet helemaal aan zijn trekken komen, bij gebrek aan grondig uitgewerkt argument, maar ook hij of zij kan in de tentoonstellingen meer dan genoeg goede kunst ontdekken, van een soort dat in Nederland opvallend weinig te zien is, in ieder geval niet in een dergelijke combinatie. Roos zorgt altijd voor enkele Nederlandse primeurs in zijn tentoonstellingen. Ook nu weer, in de aan ‘modellen van de wereld’ gewijde tentoonstelling.

De grote publiekstrekkers van de tentoonstelling zijn een achttal tableaux of landschappen van een selecte groep kunstenaars, onder wie Gerda Steiner & Jörg Lenzlinger, Friedrich Kunath (een Duitse kunstenaar die aan de West Coast in de Verenigde Staten woont), The Chadwicks en Tobias Putrih. Door deze artistieke ‘landschappen’ rijdt een zestig meter lange trein met daarop een camera gemonteerd, volgens een parcours van stedenbouwkundig bureau POSAD. In de zaal zijn de opnames live te volgen, zodat de toeschouwer geconfronteerd wordt met de meerdere perspectieven waarop de modellen te beoordelen zijn.

De installaties van Krijn de Koning, die zijn modellen van zijn overige werk uit zijn atelier opgestapeld lijkt te hebben, en Rob Voerman, die een gloomy post-apocalyptisch stadslandschap installeerde waar iedereen de Bijlmer in kan herkennen, zijn mijn favoriet.

Op de bovenetages zijn een dertigtal andere werken bijeengebracht van soms beroemde kunstenaars als Michaël Borremans. Het is een beetje een allegaartje van werk dat aan allerlei modellen van de wereld refereert, zonder duidelijke gemeenschappelijke thematiek. Of het moet zijn dat ze niet zozeer een ideale wereld voorstellen, zoals je automatisch bij het woord ‘model’ geneigd bent te denken, als wel een nare, oppervlakkige, artificiële wereld die verdacht veel lijkt op de wereld waarin we wonen.

Waarmee uiteraard commentaar wordt geleverd op de mate waarin de mensheid controle is gaan uitoefenen op haar bestaan. Een krasje op al haar kunstmatige constructies, die bij elkaar zoveel perfectie suggereren, en een angstwekkende leegte wordt zichtbaar.

Pièce de resistance van de tentoonstelling is een zwart-wit video van kampioen modelbouwen in de kunst, Hans Op de Beeck.

Op de Beeck brengt als in een theatervoorstelling diverse tableaux in beeld, met minimale changements. ‘Geniaal’ roept een tienjarig meisje enthousiast naar haar moeder terwijl ze hem zit te bekijken. Op de Beeck zelf denkt er ook zo over, gezien zijn citaat in het begin van de video van de beroemde scheppingsscène uit Michelangelo’s schildering in de Sixtijnse kapel, waarbij God Adam inspireert en zijn vinger net die van Adam raakt.

Bij Op de Beeck is dit magisch moment van creatieve inspiratie heel praktisch vertaald. De ene hand reikt de andere hand een kopje aan. Zelf God zijn moet je niet te groot maken, zeker niet in het Christelijke Amersfoort. De ander een handje helpen is meer dan genoeg bij het inrichten van je bestaan.

MärklinWorld
24 september 2011 – 8 januari 2012
Kunsthal Kade

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen