Why do I do what I do? Return on Invest in Stroom
In woelige tijden bevraagt Stroom in Return on Invest kunst, het kunstenaarschap en kunstsubsidies. Negen ontvangers van de PRO Stroom Invest-subsidie laten hun werk voor zich spreken.
Het huidige kunstklimaat en gerelateerde problematiek staan centraal in de tentoonstelling Return on Invest bij Stroom in Den Haag. De uitkomst van de PRO Stroom Invest-beurs wordt gepresenteerd als indicatie van het feit dat kunstsubsidie geenszins weggegooid geld is, maar een investering in de weldenkende en onderzoekende medemens. Als argument draagt Stroom een onderzoek aan waarin wordt ingegaan op de financiële achtergrond van kunstenaars, hun dagelijkse bezigheden en manier van werken. Door middel van een zestal tear-off-A5’jes wordt de bezoeker onder andere op de hoogte gesteld van het percentage kunstenaars dat samenwerkt, een broodnodig bijbaantje heeft, van een inkomen onder het minimumloon leeft, of hoe zij hun dagen doorbrengen: de kunstenaar van vandaag komt naar voren als een fulltime zzp-er die zijn of haar inkomen bij elkaar sprokkelt om daarnaast ook nog kunst te kunnen produceren.
Uit de ongeveer veertig jonge kunstenaars die de Stroom Invest-beurs tot nu toe hebben ontvangen zijn er negen gekozen. Criteria waren huidige woon- of werklocatie (Den Haag) en een lage frequentie aan exposities in de laatste jaren. Er komen allerhande materialen en media voorbij: onder andere een geluidsinstallatie (Nishiko), video’s (Sarah Carlier, Clara Pallí Monguiloid en Robin de Goede), fotografie (Magdalena Pilko) en conceptuele composities (Basten Stokhuyzen). Het geeft inzicht in de vele mogelijke media waar de kunstenaar vandaag de dag werkt, en tegelijk een kijk op de activiteiten binnen de Haagsche kunstscene.
Een aantal werken is verspreid over de ruimte. De geluidsinstallatie van Nishenko is in de gehele tentoonstelling te horen. Het betreft een geluidsopname van haar vlucht tussen Japan en Nederland, maar helaas wordt deze veelal overstemd door het geluid van de verschillende video-installaties in de tentoonstelling. Ook het werk van Basten Stokhuyzen is over de gehele tentoonstellingsruimte verspreid, maar ondanks zijn sterke en vandaag de dag zeer relevante onderzoek over het reilen en zeilen binnen de financiële wereld en beurshandel, wordt mij niet duidelijk hoe het concept van het werk zich tot de gepresenteerde abstracte collages van voornamelijk plexiglas en stof verhoudt.
Ook bij Lilian Kreutzberger is het concept sterker dan het gepresenteerde: zij gaat in op het thema vergankelijkheid door het letterlijk stilzetten van een aan verval onderhevig object. Een referentie naar stillevens, maar geprepareerde bloemen zijn visueel niet zo aantrekkelijk als de geschilderde versie. Kreutzbergers geschilderde werk, daarentegen, is zowel theoretisch als visueel sterk.
Robin de Goede toont ook aan verval onderhevige objecten. In zijn video toont hij de desolate omgeving van bunkers langs de Deense Noordzeekust. Het onderwerp wordt versterkt door de passende montage en het rustgevende geruis van de zee op de achtergrond. Misschien is het de Haagse geografische ligging, maar water en kust spelen ook een grote rol in het werk van Sarah Carlier. Zij liet een visser zijn tocht filmen en een oude vissersvrouw zingen. Haar video’s geven een interessante kijk op het leven op het water en een vermakelijk zicht op tradities in de kustgebieden.
In Strange Revelation, n. 1 (2010) laat Clara Pallí Monguilod haar grootmoeder een reflecterende tekst nazeggen. ‘Why do I do what I do? What is it all about?’, vraagt de grootmoeder van Pallí. De in staccato opgezegde tekst past precies bij het onderwerp dat in de tentoonstelling centraal staat: het ondervragen van kunst en het kunstenaarschap. En Stroom voegt hier ook de (financiële) waarde en waardering van kunst en het kunstenaarschap aan toe. Het advies van de Raad voor Cultuur voor Stroom is, ondanks de tegenwerking van Zijlstra, niet voor niks positief. Return on Invest onderstreept dat.
Vincent van Velsen is stagiair bij Metropolis M
Return on Invest
2 juni – 9 september 2012
Stroom, Den Haag
www.stroom.nl
Vincent van Velsen
is redacteur Metropolis M en conservator Stedelijk Museum Amsterdam