De logica van de verzameling
Octavo vertaalde Boris Groys’ tekst De Logica van de verzameling en nodigde hem uit voor een middag in het Stedelijk Museum.
‘I only write about what I like. Concerning the rest: why bother?’ zei Boris Groys over de kritiek dat hij niet altijd kritisch is.
De selectieprocedure is de essentie van Groys’ eigen schrijven en het onderwerp van boek Logica van de verzameling, dat afgelopen zondagmiddag in het Stedelijk werd gepresenteerd. In het half uur dat hem aan het eind van de middag werd geboden – na een introductie van Octavo’s Solange de Boer, een interview door Rudi Laermans en twee korte lezingen van respectievelijk Arnisa Zeqo en Dirk Van Bastelaere – ging Boris Groys in op het verschil tussen privé- en publiekscollecties, waarbij smaak en historische relevantie het essentiële verschil vormen.
Publieke collecties richten zich op historische relevantie: het vatten van de tijdgeest door middel van kunst zodat wanneer wordt teruggekeken een indicatie van deze tijdgeest afgeleid kan worden. Dit heeft in wezen niks te maken met persoonlijke smaak, dat de basis van privécollecties vormt. De ‘zero sum game’ van het verleden waarin alle tegengestelde standpunten zijn gerelativeerd tot enkele werken die als representant van een historisch momentum worden aangeboden vormen de basis van museumcollecties.
Dit betekent een egaal beeld van de geschiedenis dat eigenlijk een geconstrueerde beeld is dat als ‘de geschiedenis’ wordt gepresenteerd. Deze canon representeert geen enkele vorm van persoonlijke smaak – ‘niemand heeft de canon als zijn of haar persoonlijke smaak’ – maar is een impersonal taste die is gebaseerd op door het publiek, curatoren, verzamelaars, critici en kunstenaars overeengekomen criteria die permanent aan verandering onderhevig zijn. De discrepantie van persoonlijke en ‘onpersoonlijke’ smaak is terug te vinden in het doel van private en publieke musea; de eerste representeren de smaak van een individuele verzamelaar, de tweede proberen historisch relevant te zijn en werken te verzamelen die dit streven ondersteunen.
De moeizame balans van publiek trekken en op hetzelfde moment historisch relevant zijn komt samen in tijdelijke exposities – als antoniem van ‘de vaste collecties’. Pas achteraf wordt bepaald of deze ook daadwerkelijk het tijdsbeeld hebben gevat; publiek debat is de manier om het slagen te bespreken. Het samenstellen is dan ook een constante hypothese die pas achteraf wordt aangenomen, dan wel verworpen.
Dit idee was het uitgangspunt van de korte, op Groys’ werk reflecterende lezing van Dirk van Bastelaere die de aandacht van het volle Teijin Auditorium wist te krijgen door een interessante verbinding te maken tussen Pierre Bourdieu, Karl Popper, Michael Porter en de ‘favoriete filosoof van Margaret Thatcher’ Friedrich (von) Hayek (respectievelijk kunst, sociologie, filosofie, bedrijfskunde, economie en politiek) waarbij innovatie en ‘het verschil maken’ sleuteltermen waren.
Van Bastelaere heeft, gelijk aan eerder genoemde Rudi Laermans, een bijdrage geleverd aan Boris Groys in Context, met essays die in gesprek gaan met het werk van Boris Groys en dit, zoals de titel indiceert, in context plaatsen. Logica van de verzameling gaat verder in op de vraag ‘Wat betekent het voor een museum om kunst te verzamelen?’
Logica van de verzameling
Boris Groys
Vertaald door Jan Sietsma
288 pag. / € 17,50
ISBN 978-94-90334-10-9
Bij de publicatie verschijnt tevens de essaybundel Boris Groys in Context
Met bijdragen van Dirk van Bastelaere, Claire Bishop, Bram Ieven, Rudi Laermans, Steven ten Thije, Camiel van Winkel, een tekst van Kazimir Malevitsj en een interview met Boris Groys door Johan Hartle.
144 pag. / € 12,50
ISBN 978-94-90334-11-6
set Logica van de verzameling & Boris Groys in Context
ISBN 978-94-90334-13-0
€ 25,00
De publicaties zijn onderdeel van de serie tekst & context die mede mogelijk werd gemaakt door het Mondriaan Fonds, het Prins Bernhard Fonds en Stichting De Zaaier.
http://octavopublicaties.nl/boeken/groys-logica-van-de-verzameling/
http://octavopublicaties.nl/boeken/boris-groys-in-context/
http://www.stedelijk.nl/26572/book-launch-boris-groys-de-logica-van-de-verzameling
Beeld Alexandre Kojève in BAK, curator Boris Groys
Vincent van Velsen
is redacteur Metropolis M en conservator Stedelijk Museum Amsterdam