God is nooit ver weg
Na zo’n 80% van de Biënnale gezien te hebben, zijn er dingen die gaan opvallen. Gisteren wist ik het zeker: deze editie is God nooit ver weg.
Dit is God in de brede zin van het woord: van kosmische bespiegelingen van Jung, "zelfverzonnen" levensbeschouwelijke systemen van Rudolf Steiner tot een installatie rond de namen van Heiligen en bidkaarsen en een performance waarbij uren lang tot Mekka werd gebeden. Als klap op de vuurpeil zag ik bij het sluiten van de Arsenale ook nog een cardinaal in vol ornaat in een golfkarretje het terrein over gereden worden.
Laat ik er even wat werken uitlichten:
Berlinde De Bruyckere (curator was schrijver Coetzee) gaat in het Belgische pavilioen helemaal sacraal: donker, verduisterd, één groot object in het midden (haar bekende beeldentaal met amputatie achtige vormen en hompen nu leidend tot een grote gevallen boom). De mensen gaan er van fluisteren.
De video van Camille Henrot waarbij ze seculiere en spirituele kennis probeert te ordenen. Deze video maakt onderdeel uit van de gecureerde tentoonstelling The Encyclopedic Palace. De curator Massimiliano Gioni beschouwt in zijn tentoonstelling kennissystemen, onze drang om te kennen, te begrijpen, te classificeren.
De Vietnamese katholieke kerk die Danh Vo gedeconstrueerd presenteerde:
De Bijbel van Robert Crumb:
Haïtiaanse voodoo vlaggen in het project van Cindy Sherman. Zij stelde in het midden van de Arsenale een eigen, kleine tentoonstelling samen over de representatie en de perceptie van het zelf, het lichaam.
Erik van Lieshout maakt zich in zijn video zorgen over een zieltogende kakkerlak en vraagt deze zuster naar het leven na de dood. De zuster stelt ons gerust, na het leven komt een heel mooi leven met God. Met de kakkerlak komt het dus wel goed. In de installatie van Lieshout ligt een koppeltje te slapen en geeft een vrouw de borst in de auto’s die hij in een platform verwerkt heeft.
Ragnar Kjartansson maakt mijn dag kompleet met een aangrijpende performance op het water: "S. S. Hangover". Deze zes muzikanten en kapitein varen rondjes waarbij muzikanten worden afgezet en weer opgehaald bij de Arsenale en spelen een droevig lied van Ragnar Kjartansson dat alleen maar over het Einde met een grote E kan gaan.
Toen wist ik het wel zeker, dat het was gaan opvallen dat zoveel werken zich tot de hogere machten verhielden, was niet een soort bril die ik ophad. In 2013 is God gewoon nooit ver weg.
Maaike Lauwaert