metropolis m

Het is al ruim tien jaar geleden dat de in Seoul geboren kunstenaar Sung Hwan Kim een solopresentatie van zijn werk in Korea verzorgde. Daarna werd zijn tentoonstellingspraktijk vooral gekenmerkt door een reeks van belangrijke, internationale presentaties, zoals de 5de Berlijn Biennale (2008), Manifesta (Murcia 2010), Kunsthalle Basel (2011), Queens Museum New York (2011) en Tate Modern (2012). Na zijn studie architectuur in Seoul verliet hij Zuid-Korea om de masteropleiding Visual Studies aan het prestigieuze MIT in Boston te volgen. Aansluitend nam hij van 2004-2006 deel aan het residency-programma van de Rijksakademie in Amsterdam, om vervolgens in 2007 de gedoodverfde winnaar van de Prix de Rome te zijn. In 2008 verwisselde hij opnieuw van thuisbasis: hij verliet Amsterdam en vestigde zich in New York.

De afgelopen zomer was hij terug in zijn geboorteplaats. Art Sonje Center had hem uitgenodigd om een nieuwe solo-presentatie te verzorgen. Daarbij gaf dit kunstcentrum hem gedurende de gehele zomer de tijd en ruimte om aan een geintegreerde presentatie van drie bestaande video-producties te werken. De uitkomst is een gelaagde indeling en articulatie van de ruimte: een poëtisch en performatief ensemble waarin het in de architectuur geschoold zijn van de
kunstenaar nog eens subtiel naar voren komt. Zo bracht Sung Hwan Kim tamelijk fluïde afscheidingen aan, welke gecombineerd met een reeks staalkabels, voiles en spiegels, de integratie van de diverse elementen tot een vanzelfsprekendheid maakte. Dat wordt nog eens versterkt door het voor beide verdiepingen gebruik te maken van een zelfde lay-out. Een lay-out die geen hiërarchische uitlichting kent, maar die voor de zichtbaarheid grotendeels afhankelijk is van het daglicht dat door een enkel raam vanuit de buitenwereld naar binnen sijpelt. Tot slot bewerkstelligen de diverse stroken tapijt die in de tentoonstellingsruimte op de vloer gelegd zijn het onvermijdelijke besef van huiselijkheid.

Deze beleving of het bewustzijn van het huis lijkt tevens de overkoepelende thematiek te zijn van de drie videowerken die in deze tentoonstelling getoond worden. A-DA-DA (2002) toont interacties tussen een vader en een zoon. De titel duidt op het proces van inlijving in de talige werkelijkheid, oftewel het leren omgaan met de symbolische orde: de wet van de vader en de regels van het huis. Dit lacaniaanse besef wordt nog eens aangescherpt door de diverse spiegels die de ruimte van het werk omgeven. Het is immers de huiselijke omgeving die een spiegelbeeld aanreikt dat doorslaggevend blijkt in de totstandkoming van het bewustzijn van identiteit. Manahatas Dance (2009) richt zich op de historische context van de nieuwe thuisbasis van de kunstenaar: New York. Geïnspireerd door de elegische poezie van Rilke legt hij onverwachte dwarsverbanden: het lot van de oorspronkelijke bewoners, de Nederlandse kolonialisering, de dromen van de vele immigranten, de brand in Triangle Shirtwaist fabriek en de hoop op verandering die in dat jaar door de nieuwe president Obama in het leven was geroepen. Het werk Temper Clay (2012), ten slotte, voert ons terug naar de jeugd en het ouderlijk huis van Sung Hwan Kim. Het is de tijd van de militaire dictatuur, een periode waarin langs de rivier Han in het stadsdeel Gangnam dure appartementen worden opgetrokken. Een geschiedenis die door de kunstenaar wordt gekoppeld aan het Shakesperiaanse koningsdrama King Lear: een verhaal over de distributie van het bezit van onroerend goed, macht, maar vooral ook over het vanuit de gegeven situatie kunnen en moeten zoeken naar mogelijkheden om nieuwe perspectieven te scheppen.

Gedurende de opening van de tentoonstelling vond de performance Watermelon Sons plaats. Dit werk richt zich op de thuissituatie van de veelal vrouwelijke medewerkers van het Art Sonje Center die gekenmerkt wordt door het opvoeden van puberzonen. Het is precies deze aandacht voor pedagogiek die nog eens een extra laag aan de tentoonstelling toevoegt en die eigenlijk reeds in haar titel besloten ligt. De titel verwijst namelijk naar een tekstboek dat een belangrijke rol speelt in het Koreaanse basisonderwijs. Het is een boek dat benadrukt dat onderwijs zich niet louter moet concentreren op de overdracht van kennis, maar juist, door verbindingen te maken tussen lichamelijke opvoeding, muziek en kunst, ook een belangrijke bijdrage kan leveren aan het leren hoe het leven vreugdevol geleefd kan worden. Het is nu juist deze verbinding, de voortdurende koppeling tussen performatieve handelingen, muziek (m.n. van ByungJun Kwon en David Michael DiGregorio) en beeldende kunst die zo typerend is voor alle werken van Sung Hwan Kim: werken waarmee hij de bezoeker op een soortgelijke wijze attendeert op existentiele mogelijkheden die, doordat ze voorbijgaan aan statische sociale kaders, oproepen tot het mobiliseren van alternatieve en tot nu toe nog onbekende subjectiviteiten.

Sung Hwan Kim
Life of Always a Mirror
Art Sonje Center, Seoul
t/m 30.11.2014