Prospects 2021: een veelbelovend vooruitzicht
Van 1 tot en met 4 juli is de tentoonstelling Prospects te zien in de Van Nelle fabriek te Rotterdam. Prospects wordt elk jaar georganiseerd door het Mondriaan Fonds om de zichtbaarheid van startende kunstenaars een extra impuls te geven. Ook in deze editie, evenals in 2020 gecureerd door Johan Gustavsson, is het werk van 74 jonge kunstenaars te zien die allemaal in 2019 een financiële bijdrage ontvingen van het Mondriaan Fonds om een start te kunnen maken met hun carrière.
Juist ten tijde van de Covid-19 crisis is deze tentoonstelling erg belangrijk. ‘Het is voor iedereen een zwaar jaar geweest, maar voor de beginnende kunstenaar was de afgelopen tijd vreselijk’, vertelt Eelco van der Lingen, directeur van het Mondriaan Fonds. ‘Zij hebben hun afstudeerwerk niet kunnen tonen, niet aan hun CV kunnen bouwen, geen contacten op kunnen doen. Daarom zijn we extra blij dat we beginnende kunstenaars kunnen ondersteunen en hun werk kunnen tonen op Prospects, voor veel deelnemers het eerste grote podium.’ Van der Lingen benadrukt dat deze kunstenaars hun carriere met een achterstand beginnen, ‘maar zij gaan de wereld de komende tijd vormgeven, zij gaan de tijd vullen die ons te wachten staat.’
Prospects is de eerste grote tentoonstelling die plaatsvindt na de Covid-19 crisis waarbij geen maatregelen gelden. Er worden maar liefst 14.000 bezoekers verwacht. Om die in goede banen te lijden wordt Prospects dit jaar verspreid over meerdere ruimtes op het Van Nelleterrein: de gang, het Distributiecentrum, de Schiehal (even buiten oversteken), en in de buitenlucht. Deze ruime opzet geeft zowel fysiek als letterlijk lucht doordat de bezoekers meer verspreid kunnen rondlopen, en de kunstenaars meer ruimte krijgen om hun werk te tonen. Door die extra ruimte is het voor bezoekers gemakkelijker om een gesprek aan te knopen met de kunstenaars, een prettige bijkomstigheid.
Veel werken laten de bevindingen van diepgaande processen zien, met opvallend veel aandacht voor de natuur, familiebanden en intermenselijke verhoudingen - niet verwonderlijk na een jaar van sociale isolatie.
Prospects opent met de videoserie van Myrte van der Molen die in de gang getoond wordt. Deze mix van sociaal onderzoek, video-kunst, performance en theater zet meteen de toon voor de rest van de tentoonstelling door een van de meest relevante vragen van de afgelopen tijd centraal te stellen: Hoe we ons tot elkaar moeten verhouden. Vervolgens loop ik de installatie van Valentino Russo tegemoet. De vele ringvormige lichten die doorgaans gebruikt worden om selfies te maken, in combinatie met de vlog-achtige beelden wijzen me vooral op mezelf, als zelfbewuste bezoeker. De tentoonstelling gaat verder met een groot schilderij van Sam Andrea, een kleurrijk wandkleed van Afra Eisma en een installatie van Joakim Derlow, die bestaat uit een fontein in de vorm van een onthoofd beeld. Ondanks deze prikkelende opening is de rest van de tentoonstelling echter een stuk meer ingetogen.
Waar er vorig jaar onder ander een skateramp, glitterende en schuddende installaties, sensuele erotische tekeningen, kasten van chocolade en enorme dansende sculpturen te zien waren, lijkt dit jaar juist de focus te liggen op fragmentarische presentaties van langdurig onderzoek. Veel werken laten de bevindingen van diepgaande processen zien, met opvallend veel aandacht voor de natuur, familiebanden en intermenselijke verhoudingen – niet verwonderlijk na een jaar van sociale isolatie. Enkele kunstenaars trokken mijn aandacht.
Caz Egelie
In een kleurrijke installatie vol sculpturen, kostuums, boeken en schilderijen, maar ook met mode en performance, bevraagt Caz Egelie op een speelse en kritische manier begrippen die de kunstgeschiedenis en de kunstwereld vormen, zoals authenticiteit, identiteit en persoonlijkheid. De zachte oranje vormen die verspreid staan in de installatie zijn een kopie van het werk Body Shapes van Franz Erhard Walther.
Er zijn meer bekende kopieën te zien, en er worden op gezette tijden werken tijdelijk toegevoegd. ‘Dit is een kopie van een schilderij van Pieter Engels, uit de collectie van het Stedelijk’, vertelt Caz terwijl we voor het grote gele doek staan. ‘Hier hangt een witte jas aan, maar straks doet iemand daar een perfomance mee. Zo blijft de installatie de hele tijd in beweging.’ Egelie werkt vanuit een metapositie, waarin hij verschillende disciplines en ideeën op een dynamische wijze combineert.
[figure prospects7]
Romy Yedidia
Romy Yedida toont in Prospects het werk Cornice dat bestaat uit een video-installatie en een serie gipsen sculpturen. In deze bijzondere combinatie van dynamische en statische media vangt Yedida strijd, lijfelijkheid, en beweeglijkheid. De sculpturen hangen aan metalen rekken, rekken die ook gebruikt worden om sierlijsten te maken. Het is een knipoog naar het gegeven dat zowel een sierlijst als het vrouwelijk lichaam een decoratieve functie hebben in de westerse maatschappij. Yedida heeft de sculpturen gemaakt door middel van een serie mallen die gebaseerd zijn op haar eigen lichaam, gemaakt op een moment waarop haar lichaam zou voldoen aan het ideale vrouwbeeld.
[figure prospects8]
In de video zien we Yedida duwen en trekken, constant het gips proberen te vormen met haar eigen vormen. Dit proces van tegenstrijdige handelingen is een langdurige performance die overeenkomt met de de tegengestelde verwachtingen waar vrouwen mee geconfronteerd worden. Het is mooi om de actie van het gips bewerken terug te zien in zowel de video als in de sculptuur, waarin de beweging is vastgelegd met de dynamiek nog altijd zichtbaar.
In het werk van Casand wordt biologisch onderzoek vertaald tot prikkelende werken die ecologische documentatiekunst overstijgen in visuele aantrekkelijkheid en autonome waarde krijgen als nieuwe verschijningsvorm.
Lisa van Casand
Lisa van Casand is geïnteresseerd in hoe we ons als mens verhouden tot dat wat niet menselijk is, zoals dieren, planten en mineralen. Tijdens Prospects toont zij het werk Set in Stone, waarin ze doorsneden van stenen omvormt tot kleurige, sprankelende en verwonderlijke stoffen. In het werk van Casand wordt biologisch onderzoek vertaald tot prikkelende werken die ecologische documentatiekunst overstijgen in visuele aantrekkelijkheid en autonome waarde krijgen als nieuwe verschijningsvorm. De geweven dekens hangen aan het plafond en zijn gedrapeerd op een podium waardoor de stoffen ook sculpturale waarde krijgen. De glitteringen in het weefsel lokken je ogen steeds om verder te kijken.
[figure prospects10]
Naast de stoffen is ook het werk Ichor opgenomen in Prospects. Voor dit werk, dat gebaseerd is op de geur die vrijkomt na een regenval en die petrichor genoemd wordt, zal een petrichor parfum verneveld worden gedurende de gehele tentoonstelling. Na Prospects zal het parfum in een afgesloten capsule naar de maan worden gestuurd als onderdeel van Moon Gallery in 2023. Dat is nog eens een lancering van een carrière.
[figure prospects11]
Reinier Vrancken
Twee stapels kleding liggen keurig gevouwen op de grond. Je zou er haast aan voorbij lopen. Toch wekken de stapels mijn nieuwsgierigheid. Wat doet die kleding zo perfect gevouwen op de grond? En van wie is die kleding? De titel van het linker werk luidt Bernadette’s clothes and Sander’s smell. Het rechter werk blijkt Sander’s clothes and Matt’s smell te heten. Reinier Vrancken licht toe dat de stapels kleding een andere eigenaar dan geur hebben, op die manier bevraagt het werk kruisende en vervlochten identiteiten. Het is een performatieve installatie die in estafettevorm plaatsvindt. Eerder exposeerde Vrancken het werk bij het Hilton Art Lab.
Het kunstwerk zit niet in de stapels kleding zelf, maar is verborgen in de tijd en de betekenis die we geven aan het getoonde object. Vrancken zet je hiermee aan het denken over betekenisgeving, interpretatie, waarneming en duiding. Het is een werk dat ook vraagtekens zet bij de aard van het kunstwerk zelf. Vrancken illustreert hiermee de filosofische insteek die opvalt binnen deze editie van Prospects.
[figure prospects12]
Het grootste schilderij van Van Zwieten heeft de titel Couldn’t It Be Nice. En inderdaad, eigenlijk zou deze tijd ook wel eens mooi kunnen zijn. Prospects biedt in ieder geval een hoopvol nieuw begin voor de gevarieerde en talentvolle lichting van beginnende kunstenaars die de komende tijd onze wereld zullen gaan vormgeven.
Anouk van Zwieten
[figure prospects14]
Het werk van Anouk van Zwieten is een pleidooi voor optimisme, iets wat we in deze post-corona tijd maar al te hard nodig hebben. Van Zwieten is een van de weinigen op Prospects die alleen schilderijen toont, waardoor het werk opvalt. In haar werk onderzoekt Van Zwieten het intuïtieve en het associatieve vanuit een onderzoek naar herhaling en uitvergroting van details. Van Zwieten zet haar schilderijen met snelle strepen, laag over laag, geheel of gedeeltelijk overgeschilderd waardoor er een patroon van vlakken ontstaat.
‘Het is de suggestie van beeld die mij fascineert, niet de herkenbaarheid van beeld zelf. Die suggestieve kracht vind ik heel interessant,’ legt van Zwieten uit in de begeleidende tekst. Het grootste schilderij van Van Zwieten heeft de titel Couldn’t It Be Nice. En inderdaad, eigenlijk zou deze tijd ook wel eens mooi kunnen zijn. Prospects biedt in ieder geval een hoopvol nieuw begin voor de gevarieerde en talentvolle lichting van beginnende kunstenaars die de komende tijd onze wereld zullen gaan vormgeven.
[figure prospects13]
Prospects is nog t/m 4 juli te zien, meer info hier
Pernilla Ellens
is onder meer curator en schrijver