Vanaf haar begin, precies vijfentwintig jaar geleden, heeft MU Hybrid Art House – de naam zegt het al – hybriditeit tot de kern van haar activiteiten gemaakt. Bij binnenkomst geeft een video een impressie van die afgelopen jaren; digitale landschappen, autonome paraplu’s, publieke interventies en gesprekken wisselen elkaar in rap tempo af. De instelling wil met een open blik naar kunst kijken, en voert die openheid nu ook door in Hybrid Tales for Hybrid Times: geen doorsnee tentoonstelling, maar een ‘voortdurend veranderend programma van installaties en performances, films en talks, scherpzinnige vrolijkheid en blijmoedige radicaliteit.’

Komende maanden verandert Hybrid Tales doorlopend van vorm

MU wil het publiek, maar ook deelnemende kunstenaars én zichzelf met dit format uitdagen, iets anders voorleggen dan we van MU ‘gewend’ zijn te zien. Ik lees het op het affiche in mijn hand en even ben ik in verwarring. Het voorstel dat we ‘gewend’ kunnen zijn geraakt aan een MU-achtige manier van tentoonstellen verbaast me; het lijkt haaks te staan op de wens van de instelling om hybride te zijn. Wellicht is Hybrid Tales ook wel op die manier te begrijpen: als een kritische reflectie op het type exposities waaraan de bezoeker en de instelling zelf inderdaad ‘gewend’ kunnen zijn geraakt.

Komende maanden verandert Hybrid Tales doorlopend van vorm. Nog zonder de andere, of nog komende, installaties te hebben gezien lijkt Klomps Welcome Hybrarian al meteen een geschikt ankerpunt voor het project, dat zich nog het meest laat identificeren als ‘collage’: een tijdelijke staat waarin dingen samenkomen, maar waarin ongedefinieerd blijft wat die samenkomst gaat doen.

Hybrid Tales presenteert zichzelf nadrukkelijk niet als een jubileumexpo met best off’s uit de afgelopen jaren. Het project is een stuk dynamischer, schetst een beeld van de huidige tijdsgeest, is verwikkeld in een spel met ritme en tijd. Op het moment van mijn bezoek is de viering pakweg één maand te bezoeken. Klomps kaart hangt er nu nog keurig bij, maar ik vermoed ik dat deze over enkele weken niet alleen meer van zijn hand  is. Ik voorzie beschreven post-its van bezoekers tegen hun gele achterwand, wellicht zelfs een digitale variant.

Ondanks haar afwisselende ritme en mobiliteit kent Hybrid Tales een paar vaste elementen. Zo is het gehele decor lichtgrijs en geelgekleurd en is de ruimte opgedeeld in een vaste constructie van losse tussenruimtes. De invulling van die ruimtes wordt de komende maanden asynchroon afgebouwd en aangevuld, met één ruimte die bewust leeg wordt gehouden voor discussies en workshops. Enkele projecten vallen mij in het bijzonder op.

Melvin the Magical Mixed Media Machine – HeyHeydeHaas

Vanaf een lichtgrijze bank kijk ik naar een lichtgrijze wand, met daarop een film. Melvin the Mini Machine van HeyHeydeHaas is tegen een achtergrond van bouwgeluiden – er wordt tijdens Hybrid Tales continu afgebroken en opgebouwd– maar moeilijk te horen. Gelukkig is het beeld aanlokkelijk genoeg. In een vrolijke, gemoedelijke atmosfeer – denk: zondagmorgen – volgen we een man. In zijn mondhoek een pijp, in zijn handen twee oude reiskoffers. Voor een bankje klapt hij beide koffers ongeduldig en vol opwinding open. De koffers stellen van binnen een gedetailleerd rariteitenkabinet tentoon, inclusief tandenborstel, blikje, baardborstel en veel meer attributen uit de afgelopen decennia. Laatste draadjes worden bevestigd, en met een potlood draait de man de wijzers van een klok. De klok gaat af: de run begint. Gekleurde knikkers brengen een domino-effect in de koffer teweeg: het ene attribuut wordt aangestoten, en het anderee volgt. Nog geen minuut later is deze run ten einde. Een ansichtkaart lift op en wordt gestempeld voor de post, ‘Wish you were here. – XOX – Melvin.’

Het kabinet, zo vertelt MU-directeur en curator Angelique Spaninks me later, kun je zien als een ‘Rube Goldenbergmachine’: een complex ontworpen apparaat dat een eenvoudige taak onnodig inefficiënte uitvoert. Tijdens de editie van 2010 van Dutch Design Week ontwierp HeyHeydeHaas een nog grotere Melvin in MU, Melvin the Magical Mixed Media Machine. De installatie moest na iedere run weer drie uur worden opgebouwd. Zijn kleine broertje is veel gemakkelijker verplaatsbaar, heeft net als hij een eigen identiteit én reist hele wereld over: in het park op de video voor me, maar ook eerder met MU naar Milaan; alle reizen zijn te volgen via Melvins eigen Twitter- en Facebookprofiel. Op humoristische wijze blaast het werk leven in een object dat niet object- of doelmatig wil zijn. Ik kijk naar Melvin, verlicht onder spotjes. Alsof hij ligt te rusten, wachtend op zijn volgende trip.

Met één been in Melvin the Machine en mijn andere in de energie van de bouwkeet naast me, ervaar ik de collagewerking die MU bedoelt. Tegelijkertijd voel ik mij, gehurkt voor Melvin, nog vooral een bezoeker, alsof ik hybriditeit van een afstandje aanschouw. Tijdens mijn rondgang krijg ik de behoefte om zelf ook van vorm te gaan veranderen, meebewegend in de dynamiek die wordt beoogd. Wat kan mijn ‘staat’ in deze ruimte worden? Wie en wat ben ik in deze context, of zou ik kunnen worden?

Tijdens mijn rondgang krijg ik de behoefte om zelf ook van vorm te gaan veranderen, meebewegend in de dynamiek die wordt beoogd

The Full Body Smart Automatic Manipulator – Arvid & Marie

In het werk The Full Body Smart Automatic Manipulator van Arvid & Marie wordt deze vraag letterlijk tastbaar. Ik sta oog in oog met een robuuste massagestoel, die in het midden van een paarsblauw verlichte ruimte staat. Het apparaat oogt, ondanks haar vlezige en grove proporties, zacht en vriendelijk. Hij nodigt uit plaats te nemen, dus ik ga zitten. In mijn oor begint een stem te spreken: ‘We doen dit samen. We voeden samen dezelfde energie.’ Een vrij dwingende, computergegeneerde stem. Het vlezige organisme – of technologische apparaat? – masseert mijn rug, mijn schouders, de onderkant van mijn voeten. Het werk klemt mijn benen in, verheft zijn stem en vertelt verder. Over de spanning in mijn lichaam en wat die spanning vertelt over mij. En over hoe het via mijn lichaam nieuwe dingen kan ervaren. Ik word gewezen op een rode knop links: Kill. Ik durf niet te klikken, maar mag dit te alle tijde doen.

Het werk van Arvid & Marie brengt op lichamelijke wijze een dialoog tot stand. ‘Wat is er nodig om technologie te accepteren?’, lijkt het organisme mij te vragen. ‘Wat kan onze relatie eigenlijk zijn?’ De intimiteit tussen technologie en mens, het apparaat en ik, wordt hier tactiel voelbaar. Want waar het vaak de mens is die de technologie aanraakt, is het hier de technologie die ons aanraakt.

De intimiteit tussen technologie en mens, het apparaat en ik, wordt hier tactiel voelbaar. Waar het vaak de mens is die de technologie aanraakt, is het hier de technologie die ons aanraakt

The Wedding of Things – MacGuffin en Alexandre Humbert

Hybrid Tales verkent de staat waarin verschillende dingen samenkomen. Dat abstracte idee wordt in de ruimtevullende installatie van tweejaarlijks designmagazine McGuffin en filmmaker Humbert concreet gemaakt. In een setting die doet denken aan een kapel presenteert het duo een expliciete tweedeling aan perspectieven. Aan weerszijden van de ruimte staan banken, aan het uiteinde neemt een videoscherm de plek in van het altaarstuk en op een verhoging in het midden liggen tien alledaagse, maar voor mij onbekende objecten, bellicht onder spots. Ik neem plaats op de bank linksachter. “Phone Step Count Increaser, do you take Yoruba Microphone to be your lawfully wedded husband?”, hoor ik de kalme stem van een ceremoniemeester op het scherm spreken. We begeven ons in de Zuid-Chinese stad Guangzhou. “I do. I promise to sing for you, in good times and in bad.”

“Phone Step Count Increaser, do you take Yoruba Microphone to be your lawfully wedded husband?”

Het werk van McGuffin en Humbert neemt ons mee in de complexe relatie tussen objecten en burgers. Zo blijken de aanwezige objecten – waaronder een Aziatische mobiele keuken, een Chinese haarpruik en een microfoon uit Yoruba – een belangrijke rol te spelen in het leven van Chinese bruiden en bruidegoms, evenals een Afrikaanse immigrantengemeenschap in dezelfde metropool. Tien objecten vertegenwoordigen de zogeheten ‘Chinese Droom’ van partijleider Xi Jinping, het ijverig werken aan de vervulling van dromen en bijdragen aan de revitalisering van de natie, tien andere een parallelle realiteit. Het project stamt uit 2019, toen Spaninks de zesde Guanazhou-Triënnale mede-cureerde en McGuffin vroeg om deel te nemen. Samen met Humbert verenigt McGuffin, het Nederlandse tijdschrift dat elk nummer één object centraal stelt, zoals een broek of een afvoerputje, twee tegengestelde werelden in hun gemengde huwelijk. Ik kijk naar ‘Phone Step Count Increaser’ en ‘Yoruba Microphone’, fysiek aanwezig op de verhoging naast me, en naar hun huwelijk voor mijn neus. “I now pronounce you husband and wife. You may seal this with a kiss”, besluit de ceremonie.

Aan het einde van mijn rondgang word ik uitgenodigd mijn verhaal te delen. De hybride audio-installatie MEMORIES* uploadt herinneringen van bezoekers in een ‘levend’ digitaal archief. Zo wil MU haar 25-jarige verleden ook in een online archief interactief ontsluiten, én haar fysieke tentoonstellingsruimte explicieter uitbouwen in het digitale domein. Ik ben benieuwd wat dat voor haar toekomstige ‘exposities’ zal betekenen.