metropolis m

Atelier de moulage, Jubelparkmuseum, foto Tim Mathijsen

Deze zomer hebben wij kunstenaars gevraagd een brief of postkaart te sturen vanuit hun tijdelijke verblijfplaatsen. Vandaag schrijft Tim Mathijsen een brief vanuit Brussel waar hij bij Wiels verblijft. Hij wandelt vaak naar het Jubelparkmuseum om de afgietselwerkplaats (met een aantal zeer beroemde mallen) te bezoeken. 

Van de David van Michelangelo bestaan natuurlijk talloze kopieën in alle denkbare materialen over de hele wereld. In de Warmoesstraat dichtbij huis staat er een van piepschuim waarvan ik me kan herinneren dat ik deze verplaatst zag worden van de expositieruimte op nummer 139 naar de etalage van de Condomerie op nummer 141, van kunstwerk naar mannequin. Er staat nu in Florence een kopie uit 1910 op de plek waar het originele beeld van 1504 tot 1873 stond. In mijn verbeelding bestaan ze oneindig: eeuwig gereproduceerd en verspreid als een icoon of een mascotte van beeldhouwkunst.

Er staat er een hier in Brussel die me nauw aan het hart ligt. Na al het normaliserend geweld van de vermenigvuldiging van dat beeld moet ik zeggen dat ik een schok van herkenning kreeg toen ik het beeld zag: een directe kopie van David van Michelangelo. Deze staat in het atelier de moulage van het Museum Kunst en Geschiedenis aan het Jubelpark, een werkplaats en opslag waar vele duizenden gipsen mallen worden bewaard, onderhouden en afgegoten. Een plek ook waar vele duizenden replica’s van sculpturen vanuit het gehele spectrum van de beeldhouwgeschiedenis (tot en met de negentiende eeuw toen het werd opgericht) de deur uit zijn gegaan en verspreid over de wereld. Een plek die (een beetje vergeten en een beetje beroemd) een grote vleugel aan de achterkant van het Jubelparkmuseum in neemt. De totale geschiedenis van het atelier (een lang en interessant verhaal) moet ik je voor nu schuldig blijven maar om de mallen te duiden; al dit gips, deze witte brokken stof, zijn directe negatieve vormen van de originele beelden. De mallen zijn met uitzonderlijke precisie gemaakt om het origineel tot in detail te kunnen reproduceren.

Daar staat David met zijn gestel (zonder zijn benen want die staan al een eeuw in de opslag) als een antieke mascotte. Er staan veel meer beelden in en rond de werkplaats, maar geen enkele is zo statisch als David. Ik heb me laten vertellen dat hij daar sinds het begin staat.

De andere beelden van gips, en zeker de mallen, zijn actief en productief. Dat is wat er in het atelier sinds jaar en dag gebeurt, de reproductie kabbelt voort gedurende de eeuwen. Sommige populaire beelden, een buste van Händel of de Venus van Willendorf worden doorlopend afgegoten, andere wachten hoog en droog op planken op hun onvermijdelijke gebruik. Binnen lijken sommige mallen vergeten, maar dat is niet waar, het zijn actieve, analoge geheugens die op planken in stellingkasten rusten, met duizenden, klaar om benut te worden.

Op verzoek wordt een beeld gereproduceerd op schaal 1:1 om aan te schaffen en mee naar huis te kunnen nemen. Dat potentieel voor actie maakt deze plek zo aantrekkelijk, niet? Het brengt een object met dezelfde vormen, dezelfde contouren, volume et cetera zoveel dichterbij jou als mens dan het verheven origineel. Ze verkopen sommige ook in de souvenirwinkel van het museum, daar lijken ze ineens op de kunst/kitsch meter uit te slaan richting melig. Daar in de winkel denk ik dan dat in het proces van origineel>mal>kopie het middenveld domineert qua spanning. Niet dat er volgens mij daarin een harde keuze moet komen. Het gaat nu goed in de handjeklap modus van productie dat in het atelier de moulage in grote, beschermde schoonheid bestaat.

Nu ik hier in Brussel ben, ga ik regelmatig naar het atelier en de opslag om even te kijken, te wandelen, de koelte op te zoeken op een hete dag. Ook moet ik bekennen dat ik het toch niet heb kunnen laten om iets kleins voor mezelf af te laten gieten, om mee te nemen, als souvenir.

Atelier de moulage, Jubelparkmuseum, foto Tim Mathijsen

MEER OVER BRUSSEL IN METROPOLIS M NR 3-2019 BRUSSEL/BRUXELLES. METROPOLIS M KRIJGT GEEN SUBSIDIE. STEUN ONS, NEEM EEN ABONNEMENT. ALS JE NU EEN JAABONNEMENT NEEMT, STUREN WE JE DIT NUMMER GRATIS TOE. MAIL JE NAAM EN ADRES NAAR [email protected]

Tim Mathijsen

is kunstenaar

Recente artikelen