metropolis m

Het werk van Henrik Olesen (1967, Esbjerg, Denemarken) kan gezien worden als een pleidooi voor algemene culturele en historische herlezing, herziening en tenslotte herneming van de Ander. Dan gaan we er wel even vanuit dat er een Ander is, die als zodanig wordt geduid door een meerderheid.

Vier collages. De eerste bestaat uit A4-ruitjespapier. Het vermeldt de ingrediënten en de gezonde doseringen van een liter melk, een colofon en copyrightinformatie. De titel luidt Umschlagentwurf/Sigmund Freud: Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie (1999). Het tweede werk is rood. De lijnen zijn half ingetekend met potlood. Ook hier een lijst met onder andere de ingrediënten van 0,33 liter Coca Cola en van Kellogg’s Cornflakes. Het heet The Psycho-Social Interior van The Family: Fragments of an Interview with Ronald McDonald (1999). Het derde werk is oranje gekleurd, met dezelfde lijnen in potlood en het omvat het colofon en de copyrightinformatie van een Suhrkamp-uitgave. De Cola-informatie wordt nog eens herhaald, op dezelfde manier als in de tweede collage. Deze heet Drei Abhandlungen zur Sexualtherie. (1999). Alle drie zijn hier en daar gecorrigeerd, spelfouten zijn doorgekrast. De vierde collage bevat alleen wat inktvlekjes. Het heet Ohne Titel (1999).

Vragen naar wat normaal is, impliceert dat er een standaard is. Maar Henrik Olesen wil ons helemaal niets leren. Ik durf te stellen dat hij ons alleen maar te kijk zet, maar dat gaat misschien te ver. Hij speelt, hij maakt dingen zichtbaar, toont het vuil, onze culturele ziektes. Hij doet dat niet op een cryptische wijze, maar eerder poëtisch, zodat het werk niet documentair of didactisch overkomt. Het gaat over de ziekte van de wetten van het onderscheid, de manipulatie van de wet zelf, het je-bent-er-deel-van of jij-bent-geen-deel-van-ons. Dwang en verstandhouding, gezien door het oog van de geschiedenis, waarbij geschiedenis een manier van vertellen is waarover overeensteming bestaat. Je zou kunnen zeggen dat dit de thema’s zijn waar Olesen zich mee bezig houdt.

Olesen vertelt ons niks, hij laat alleen maar zien. Hij is er niet op uit te overtuigen, hij wil op z’n hoogst vragen oproepen. Zelfs vragen oproepen is nog te feitelijk om zijn werk te typeren. Vragen oproepen veronderstelt een ‘ergens over’en Olesens werk laat zich niet helder analyseren. Het is een vertelsel, een herhaling van informatie, van feiten die vreemd en associatief met elkaar verbonden zijn.

Zijn werk ontcijferen, uitvogelen wat Coca Cola, Kellogg en Freud met elkaar te maken hebben, hoort erbij. De verborgen laag borrelt, beweegt, ademt als een sliert gesmolten lava, soms destructief, soms vrolijk spetterend. De macht van het instituut, van de wet, van de overtuiging wordt ondermijnd, vreemd genoeg door zijn eigen autoriteit, door de mechanismen van de tijd, die Olesen ons lijkt te willen tonen. Het is allemaal gemaakt met een knipoog. Voetnoten, delen van een bibliografie, copyrightinformatie, ingrediënten en hun gezonde dosis, Kellogg’s, Coke, McKinney, Freud en melk zijn én natuurlijk én gefabriceerd én opgenomen in onze levens, onze psychosociale normaliteit. Het werk van Oleson gaat over de vergelijking van cultuur en natuur en de amorele ontsluiering van onrust door de ongerijmde illegitimiteit van de geschiedenis van de natuur. Natuur. Geschiedenis.

Maxine Kopsa