metropolis m

Het krantenknipsel is minstens vier keer uitvergroot. Vreemd genoeg komt de tekst daardoor ‘harder’ en indringender over. Het artikel gaat over een groep taxichauffeurs die het Newark Museum bezoekt, terwijl ondertussen een technische inspectie van de banden van hun wagens plaatsvindt. Het artikel ‘Checking The Tires, Not to Mention The Marble Nude’ heeft duidelijk een racistische ondertoon. De foto laat alleen de zwarte taxichauffeurs zien, die in een kring om de sculptuur van een sneeuwwitte slavin staan, alsof de plaatselijke peepshow net de scheidingswanden in de bodem heeft laten verzinken. Ook de tekst, hoewel afkomstig uit The New York Times, laat geen pijnlijk detail achterwege. Het beschrijft de gratis lunch en de reacties van de taxichauffeurs die ‘varieerden van het gedachteloos staren naar moderne, abstracte werken terwijl er een levendige interesse bleek te bestaan in het levensgrote, marmeren beeld van een Griekse slavin’.

De in New York wonende kunstenaar Rachel Harrison presenteert het krantenartikel op een blauw geschilderde wand bij de ingang van Galerie Christian Nagel in Keulen. Daartegenover had ze een sculptuur opgesteld die eveneens de titel Checking The Tires, Not to Mention The Marble Nude droeg: een witte, levensgrote vorm, meer klomp dan lichaam, versierd met wat losse objecten. Binnenin de sokkel staan twee bussen luchtverfrisser, te zien doordat de zijkanten van de sokkel opengesneden zijn. Het geheel ademt een vriendelijke ‘kijk toch eens’-stemming uit en heeft een zekere mate van humor en lichtheid, die zich voortzet in de achterste ruimte, waar zes andere sculpturen staan.

Er is vaak gewezen op het feit dat Rachel Harrison haar vaak vormeloze werken, opgetrokken uit goedkoop materiaal als bouwschuim, gips, karton en hout, als displays ziet waarop van alles geplaatst kan worden: een scanner, een goedkope vaandel met een adelaar erop, vrouwentijdschriften of foto’s, en opgemerkt hoe spontaan en lichtzinnig ze met de bronnen omspringt. Kort voor de opening plaatste ze het werk Our friend in Malta (2006) nog op een sokkel, met drie in elkaar geschoven plastic emmers, waarvan het rood treffend overeenstemt met het rood van een afzetkoord, dat eruit ziet alsof het uit het museum in Newark stamt. Dat de vormvondsten doen denken aan op het strand gejutte spullen of een stapeling afvalbakken aan de rand van een straat, versterkt dit effect alleen maar.

Hoe de veertigjarige precies met de verbindingen en reservestukken van de beeldhouwkunst speelt, wordt vaak over het hoofd gezien. In haar studio laat ze de grenzen tussen readymade en handmade oplossen, zo ook alle ruimtelijke verhoudingen, zelfs die tussen sokkel en kunstwerk. Onafscheidelijk met elkaar verbonden, becommentariëren ze, veranderen ze, verstoppen ze zich en laten ze zich zien. Dat de over de tafel uitgevouwen adelaarsvlag volkomen in de kreukels ligt of dat het zwarte reliëf Black Painting (2006) een foto van een persoon die kijkt naar Courbets Oorspong van de wereld bijna helemaal opslokt, zijn niet de toevalligheden van een dadaïstisch omwerken van materiaal, maar de uiterst precieze commentaren en standpunten van een kunstenaar die uit verscheidene opvattingen van hedendaagse cultuur een alles verenigende, niets ontziende basisvorm genereert.

Rachel Harrison heeft het afgelopen jaar expliciet beroepen op voorbeelden als de Duitse kunstenaar Isa Genzken, die voor haar de weg gebaand heeft, omdat ze niet bang was ook maar één materiaal of techniek onbenut te laten. Op vergelijkbare wijze verbuigt Rachel Harrison nu de klassieke vormentaal en toetst deze aan tijd en geschiedenis, zodat de krachtige, compacte monumenten de nieuwe maatstaf voor de werkelijkheid vormen. De moed waarmee ze het verramsjte en radicale met elkaar vermengt is hier en daar adembenemend. In Keulen heeft ze zelfs een televisie op een sokkel gezet met de video Frog Video (2006). Uit het bijschrift mogen we opmaken dat alles daadwerkelijk tot het werk behoort; de dvd, het afspeelinstrument, de monitor en de sokkel. Het is dus een videosculptuur. Rachel Harrison trof de sokkel pas kort voor opening aan, in de uitverkoop van een plaatselijke speelgoedwinkel. Als readymade is het een herinnering aan kinderlijke sprookjeswerelden (kikkerkoning), maar evengoed aan de realiteit van de volwassene (economische crisis). Zowel de mythische als kritische kracht van deze sterke en eigenwijze vormvondsten verdienen het om meer serieus genomen te worden.