metropolis m

‘Het doel van dit project is om een onderzoekend debat te beginnen dat bestaande opvattingen over nationale identiteit ter discussie stelt en processen van insluiting en uitsluiting ondervraagt. Vragenstukken rondom culturele identiteit en normatieve nationale waardes worden steeds belangrijker in het politieke en culturele debat, maar het is de bedoeling van Be[com]ing Dutch om de aandacht voor het zogeheten multiculturalisme te verleggen, van een ideeën omtrent tolerantie en cultureel verschil, naar dat van een gedeelde maar polemiserende democratie op cultureel niveau. Be[com]ing Dutch doet een poging te kijken naar de betekenis en de context van een globale, visuele cultuur. Het wil het idee dat het globalisme geïmporteerd is, omkeren en er, via het concrete voorbeeld van een Nederlandse stad, Eindhoven anno 2007, andere vormen van diversiteit voor in de plaats stellen. Het museum dient daarbij als ontmoetingsplek.’

‘Mogen we even speculeren? Wat zou er gebeuren als we de ongelofelijke excessen van de het 21e-eeuwse fascisme kritiekloos zouden accepteren? Wat als we ons voorstellen dat moslims de veroveraars zijn, dat Amsterdam verandert in Klein Ankara en Rotterdam in Klein Tanger? Dat Arabisch de taal van de straat wordt in het centrum van Eindhoven? Wat te doen als ons dat allemaal staat te gebeuren? Wat zouden oorspronkelijke inwoners doen, als ze een vreemde worden in eigen land? Wat voor verzet zouden ze ontwikkelen, als er al verzet zou komen? Wat als ze het allemaal opgeven, niets doen en naar de fles grijpen? Zouden ze een poging wagen de overwinnaars over te halen kennis te nemen van de betekenis van hun waarden, om zo iets van hun geschiedenis te bewaren? En wat zouden “wij Europeanen” zien als onze bijdrage aan een wereld die ons niet langer hoog inschat? Zou Europa zich in zichzelf keren en nostalgisch worden, of juist militant en fundamentalistisch? Het is in het licht van zulke vragen en gedachten, dat een project als Be[com]ing Dutch begrepen moet worden. In de confrontatie met verscheidene toekomstscenario’s, zelfs onzinnige, kan culturele identiteit opgevat worden als iets veranderlijks, vol van nieuwe mogelijkheden.’

‘In de eerste plaats willen we met klem het idee afwijzen dat we een integratiecursus ontwikkelen. We bestrijden juist een vaststaand idee van Nederlanderschap, waarnaar iemand zich zou kunnen voegen om vervolgens door te gaan voor “normaal” en “geïntegreerd”. Dit project laat juist zien dat het Nederlanderschap op verscheidene manieren te interpreteren is, dat er dus een nieuw, meer veranderlijk idee van Nederlanderschap mogelijk is. Dat gaat niet zomaar, daar zijn nieuwe manieren van denken voor nodig en een aanpassing van het idee van tolerantie waarmee de samenleving zich zo sterk verbonden voelt. Tolerantie veronderstelt dat verschillen geen probleem zijn zolang als het de eigen positie of identiteit niet aantast – dit betekent in feite dat we met elkaar samenleven onder het regime van de stem van het volk, tot op het moment dat die besluit dat het verschil niet langer getolereerd wordt. Dat is een zeer precaire manier van bestaan. Sprekend voor Eindhoven, denken we dat de provincie een betere context biedt om identiteitspolitiek te bediscussiëren dan de grotere steden. Er staat hier minder op het spel waar het het Nederlanderschap aangaat, al was het alleen maar omdat dat altijd al onder vuur lag door het Brabanderschap en het Katholicisme. Het veronachtzaamde Zuiden biedt ons daarom meer bewegingsruimte en meer kans om een gevarieerd publiek te bereiken.’

‘Ja, we willen verandering! Maar niet door direct alles te willen oplossen, of antwoorden te geven op gestelde vragen. De wereld is enorm veranderd sinds 1989. We kunnen deze nieuwe verbanden op wereldniveau nog niet goed inschatten. Het zou onzin zijn een programma als dit te beginnen me een te duidelijk idee voor ogen van wat het moet worden. In dat geval hadden we gewoon een tentoonstelling kunnen maken over culturele diversiteit.’

‘Het produceren van kunstwerken die cruciaal zijn voor de tijd waarin we leven. Voor kunstenaars is dat een enorme uitdaging, die gegeven zijn geschiedenis, past bij dit museum. Het project maakt gebruik van de infrastructuur van kunst, zijn zelfbenoemde “vrijheid”, financiën en de erfenis van de avant garde om het onzegbare toch te proberen te verwoorden. Op de debatten van dit jaar volgt een eindpresentatie volgende jaar waarin kunstenaars verslag doen van hun onderzoek, dat deels in Eindhoven plaatsgrijpt.’

‘Het was goed dat mensen begrepen dat we ons in een proces begaven, meer dan dat we al een statement te bieden hadden. De woordenlijst is een work-in-progress. We noemen het ons woordenboek en het bestaat uit een aantal termen dat bij de bijeenkomsten over tafel ging. Het vermeldt onze definities van die woorden. Tijdens deze zomer zal de lijst op de website gepresenteerd worden, zodat mensen er hun eigen betekenissen aan toe kunnen voegen en nieuwe termen kunnen introduceren.’

‘We hebben drie onderwerpen: de herontdekking van het nationalisme tegenover globale immigratie; de revival van religieuze oorlogen tegenover het seculiere geglobaliseerde grootkapitaal en ten derde autonome kunstpraktijk versus sociale en politiekgeëngageerde kunst. Er zal in groepen gediscussieerd worden. We denken aan sprekers als Boris Groys, Frederic Jameson, Gayatri Spivak, Orhan Pamuk, Chantal Mouffe, Tone O’Nielsen, Homi K. Bhabha, Sudeep Dasgupta, Yto Barrada en Roger Buergel.’