Verleden en vooruitgang – in gesprek met Jip Hinten van 38CC
De charmante binnenstad van Delft huisvest 38CC, een expositieruimte voor hedendaagse kunst die zich tevens richt op de begeleiding van kunstenaars. De kunstruimte is sinds 2008 een begrip in de stad, toen zij werd opgericht door kunstenaar en grafisch vormgever Coen de Jong. Inmiddels heeft hij ondersteuning gekregen van co-directeur en curator Jip Hinten en werken zij samen als complementair duo aan de programmering. Kelly-ann van Steveninck gaat in gesprek met Hinten over deze samenwerking, de beginselen van 38CC en blikt vooruit over wat komen gaat.
38CC (het huisnummer van het eerste onderkomen was 38, de CC staat voor Creative Commons) werd 17 jaar geleden geïnitieerd door De Jong. Destijds stond het cultuur-historisch ingeklede Delft qua kunst voornamelijk bekend als stad van Johannes Vermeer en Pieter de Hooch: er was dan ook vraag naar een dergelijke plek voor hedendaagse kunst. De Jong nam dit ter harte en kwam met een plan. Zo werd 38CC geboren en begon hun bestaan in een creatieve broedplaats, waar zich ook onder andere architecten en fotografen bevonden, gevestigd in de oude gistfabriek. Het onderkomen was echter van tijdelijke aard: na een aantal jaar moest deze plaats maken voor de bouw van de spoortunnel. Na een tweede locatie, waar 38CC van 2010 tot 2018 programmeerde, betrokken zij het huidige pand aan de Papenstraat.
Tussen de wisseling van locaties werd er een manifestatie ontwikkeld op verscheidene plekken in Delft onder de noemer Gewoon Bijzonder. Zo werkten ze in 2019 samen met historische peilers in de stad, waaronder de Oude Kerk waar Narrow House van Erwin Wurm te zien was, en Museum Paul Tetar van Elven waar werken van Koos Buster en Elise ’t Hart werden getoond. ‘Dit project bleek een groot succes, waardoor we onze zichtbaarheid in de stad konden uitbouwen,’ aldus Hinten. Ook werd sneller dan verwacht een nieuwe locatie voor 38CC gevonden met behulp van de gemeente Delft, waardoor de manifestatie ook in de nieuwe ruimte op de Papenstraat kon plaatsvinden.
De Jong kreeg in 2015 gezelschap van Hinten die begon als stagiaire. Door de kleinschaligheid van 38CC kreeg ze als stagiaire al veel verantwoordelijkheid. Zo werkte ze mee aan meerjaarsprogrammering en cureerde zij samen met Veerle Driessen in 2017 haar eerste tentoonstelling: Pip & Pop, het pseudoniem van installatie-kunstenaar Tanya Schultz. Hinten bleef jarenlang verwant aan 38CC als host en curator en werd in 2023 co-directeur. Het kleine team van 38CC zorgt ervoor dat de basis van het runnen van de kunstinstelling wordt gedekt door het duo met behulp van een vaste groep vrijwilligers, stagiaires en zzp’ers op projectbasis. De inhoudelijke wisselwerking tussen De Jong en Hinten, die op de dag af 37 jaar tussen hen tellen, blijkt een energieke dynamiek op te leveren. Waar De Jong, met zijn achtergrond als kunstenaar en ontwerper, vaker aangetrokken wordt tot minimalistische kunst, wordt Jip, die een academische achtergrond heeft, enthousiast van kleurrijke en filosofische werken.
Het duo heeft voor 38CC dan ook een ontvankelijke lijn uitgezet in de programmering: ze willen steeds verder gaan met het openbreken van wat kunst kan zijn. Door een striptekenaar als Milan Hulsing te tonen, een gast-curator internetkabels in de ruimte te laten plaatsen en instrumenten van de TU Delft te lenen, wijken zij af van de geijkte paden. In 2022 startte het meerjarenprogramma Het Museum van het Alsof, een verwijzing naar de filosofie van Hans Vaihinger die de onderliggende structuren van het creëren van realiteit bevraagt. Het belang van fictie binnen de verwerving van kennis is voor 38CC een belangrijk uitgangspunt voor de tentoonstellingen. Fictie wordt onderzocht binnen de kunst, wetenschap en de samenleving, passend in een stad die onder andere bekend staat om de Technische Universiteit en Antonie van Leeuwenhoek. Binnen dit programma werden onder andere de octopus-huiden van Mette Sterre, fotowerken van Lisandro Suriel en de levensgrote poppen van William Ludwig Lutgens getoond.
De kwaliteit staat voorop, vertelt Hinten. Toch moet 38CC soms keuzes maken in de complexiteit van de werken om een zo breed mogelijk publiek aan te spreken: hoog conceptuele kunst zal men in de expositieruimte niet tegenkomen. Hinten en De Jong zoeken kunstenaars die vooral visueel tot de verwondering spreken, maar daarnaast verschillende lagen bezitten om de diepte in te kunnen gaan. De poppen van Lutgens verwarden sommige bezoekers, bleek uit ervaring, maar gevoelens van frustratie en verwarring kunnen juist ook interessant zijn. Het duo experimenteerde door de jaren heen met de toegankelijkheid van de ruimte, zowel in entree-kosten (de toegang is gratis, met een pay as you like systeem) als in de opzet van de tentoonstellingen. De zaalteksten zijn recht voor zijn raap en muurteksten houden ze graag afzijdig. De informatie die de bezoeker krijgt moet hen prikkelen om zelf de werken inhoudelijke langzaam af te pellen.
Ieder jaar organiseren zij, naast grote solo- en groepstentoonstellingen van gevestigde kunstenaars, een korte expositie voor en door Delftenaren. In 2025 zal schilder Shani Leseman samen met middelbare scholieren, vak-cursisten en mensen met een verstandelijke beperking een grote tentoonstelling maken. Ook stellen Hinten en De Jong de ruimte structureel open voor verschillende initiatieven, zoals Bobbi’s Summer School (een open call voor recentelijk afgestudeerde kunstenaars), open mic avonden met spoken word en salon bijeenkomsten, waar een groep jongeren zes weken de tijd krijgt om hun eigen workshop-evenement te organiseren. ‘Deze terugkomende onderdelen binden het publiek aan 38CC en geven levendigheid aan de organisatie,’ vertelt Hinten.
Het is vooral die binding tussen de stad en de ruimte die zwaar weegt voor het duo. De relatie met de stad is cruciaal, in programmatische en financiële zin. Na jaren te hebben moeten werken met een eenjarige subsidie kan het duo in 2025 uitkijken naar een meer duurzame ondersteuning vanuit de gemeente, van vier jaar. Naast meer financiële ademruimte staan er het komende jaar voor 38CC ook verschuivingen in de organisatie te wachten. In 2024 werd het oude bestuur, dat er 16 jaar zetelde, vervangen voor met name jonge aanwinsten. Oprichter van 38CC De Jong gaat in april een half jaar met verlof, waardoor Hinten tijdelijk kan gaan proefdraaien als solo-directeur en curator. Maar eerst opent midden februari de nieuwe tentoonstelling (un)making it happen, met kunstenaar Yoshinari Nishiki in samenwerking met het onderzoeksplatform Crossing Parallels. Met werk van onder andere Thomas Thwaites en Janne Schimmel zal er een kritisch vergrootglas worden gelegd op de consumeer en productie-drang van de mens.
De tentoonstelling (un)making it happen is nog tot en met 21 april te zien bij 38CC in Delft.
Kelly-ann van Steveninck
is kunsthistoricus met als specialisatie moderne en hedendaagse kunst
