metropolis m

Wolfgang Tillmans maakt zich wederom sterk voor Europa, net als hij deed bij de vorige Europese verkiezingen. Net als toen heeft hij een campagne opgezet om mensen naar de stembus te krijgen. Dit keer draait die om het getal 9, die centraal staat in een serie posters. Op 9 juni stemmen de meeste andere EU-lidstaten voor het Europees Parlement. Het ontwerp ligt in handen van Scott King, die door Tillmans is uitgenodigd een speels ontwerp te verzorgen.

In het Britse blad Creative Review laat hij optekenen: ‘Vandaag de dag, meer dan ooit in de geschiedenis van de EU, groeien er krachten die het Europese project willen ontmantelen, krachten die Europese landen willen opsplitsen in nationalistische eenheden. Dit mogen we niet laten gebeuren.’

Tillmans vertelt in een interview in NRC dat hij zich geroepen voelde iets te doen, nu democratie onder druk staat en politici zelfs worden aangevallen op straat. ‘Het raakte mij om te horen hoe moeilijk het is om gewoon het basiswerk van de democratie te doen, en om een kandidaat te zijn. Democratie werkt alleen als mensen kandidaat zijn. Het leek tegenstrijdig om precies nu geen campagne te voeren, juist nu het hele project van vrije democratie meer dan ooit wereldwijd onder druk staat.’

Hij gaat in het gesprek ook dieper in op de achterliggende strategie: ‘De officiële EU-campagnes zijn goed bedoeld, maar mensen willen niet dat iemand ze vertelt wat ze moeten doen. Dus ik heb Scott gevraagd die visuele grammatica uit het geheel te laten. Campagnes in de sixties hadden ook een speelse, positieve, utopische visuele taal. Scott heeft een set aan lettertypes gepakt die bij elke designer in de prullenbak ligt, en daar heeft hij zo’n ontwapenend beeld mee geschetst van de polyfonie van democratie. En het moet toch een glimlach op je gezicht brengen.’

Tillmans voelt zich al lang aangetrokken door het idee campagne te voeren voor zijn idealen van een inclusieve wereld, dat ook onderwerp is in zijn kunst. Al vijftien jaar geleden was hij bezig met de vraag hoe een meer positief verhaal over Europa de straat op te brengen. Pas in 2016 is het hem gelukt er de juiste vorm en taal voor te vinden, ten tijde van Brexit. Uit ‘Notwehr’ zoals hij het noemt in NRC. ‘Ik realiseerde me: mensen zijn met veel overtuiging bezig om de fundering van mijn pan-Europese leven te ontmantelen. Als daar geen positieve taal tegenover komt, zal de gepassioneerde kant winnen. En toen was daar opeens de taal.’

Tillmans vervolgt: ‘De democratie heeft pleitbezorgers nodig’ en de EU is niet in staat dat zelf te organiseren. ‘Maar weet je, de inefficiënties van de EU zijn veel beter dan het verlies dat autocratie met zich meebrengt.’