metropolis m

David Shrigley in het stadion van KV Mechelen, Sarah Vanhee in de gevangenis, Keren Cytter, Harald Thys & Jos De Gruyter, Harun Farocki en vele anderen midden in de stad; je hebt nog een week om Contour van dit jaar te zien.

Leisure, Discipline and Punishment is de titel van de zesde editie van Contour, de Biënnale voor Bewegend Beeld in Mechelen. Om tot die drie sleutelwoorden te komen, putte de Deense curator Jacob Fabricius, voormalig directeur van de Malmö Konsthall in Zweden en huidig directeur van de Kunsthal Charlottenborg in Denemarken, zijn inspiratie uit Michel Foucaults welbekende boek Discipline, toezicht en straf: de geboorte van de gevangenis. Ook haalde hij de mosterd bij de titel van het tweede New Order-album Power, Corruption and Lies.

De triptiek van woorden bood de vijfentwintig geselecteerde kunstenaars uit binnen- en buitenland een handvat om in te spelen op de drie geselecteerde locaties. In tegenstelling tot de vorige edities, beperkte de curator zich ertoe om drie instellingen uit te lichten die een belangrijke (universele) functie opnemen in het sociale weefsel van de stad. Naast het Hof van Busleyden waar de centrale tentoonstelling te zien is, doen deze keer de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk, de gevangenis en het voetbalstadion van KV Mechelen dienst als locatie. Elk van deze plekken wordt gekenmerkt door een specifieke set van gedragscodes en regels en roepen bij iedereen andere associaties en woorden op, aldus de curator.

Uit de tentoonstelling blijkt dat Fabricius een vrij ruime opvatting heeft van wat een bewegend beeld zoal kan zijn. Als het van hem afhangt behoort ook het verzenden van een postkaart tot het gegeven van een bewegend beeld. Zo schreef Pablo Pijnappel voor Contour het kortverhaal Nima, fragmentarisch gedrukt op een reeks postkaarten. Ook de bijdrage van de Belgische kunstenaar Sven Augustijnen sluit hierbij aan. In 2011 vroeg Fabricius hem om over een periode van twee jaar fragmenten te selecteren uit nieuwsberichten die verschenen in The International Herald Tribune. Die gecompileerde krant is het resultaat van een verzamelactie doorheen de tijd en voor de curator dus ook een vorm van beweging.

Verder nodigde Fabricius twee auteurs uit om een bijdrage aan de tentoonstelling te leveren. Anders Fogh Jensen, een Deens filosoof, schreef een boek over ‘hoe de maatschappij een projectmaatschappij is geworden’. De thriller-auteur Arne Dahl schreef dan weer een kort verhaal dat zich afspeelt op de drie tentoonstellingslocaties.

Fabricius’ benadering van het bewegend beeld mag dan wel interessant zijn, helaas loopt het mis op veel andere vlakken. Zo vinden de aangehaalde thematieken vaak een nogal letterlijke vertaalslag in de verschillende videowerken. In de centrale tentoonstellingsruimte zien we video’s die allen op een of andere directe manier ingaan op de diverse instellingen of op het gegeven van straf en ontspanning. De scenografie is geconcipieerd als een soort van bouwwerf waarin schermen en projecties geïncorporeerd zijn. De stelling waarop je in het duister klautert om de werken te zien, werd geïnspireerd op Elvis Presleys Jailhouse Rock, maar draagt geenszins bij aan een goede kijkervaring.

Dat neemt niet weg dat er enkele interessante video’s getoond worden. We zien onder meer Harun Farocki’s How to Live in the FRG (1990), met fragmenten uit instructievideo’s van de Duitse Bondsrepubliek. Aan een aantal kunstenaars vroeg de curator om nieuw werk te maken. Het kunstenaarsduo Jos De Gruyter & Harald Thys maakte de nieuwe video Het Bruin van Mechelen (2013), die getoond werd in een vreemd aanliggend conferentiezaaltje. Mechelse stadszichten worden hier begeleid door bevreemdende vertellingen ingesproken met een computerstem, zoals dat wel vaker in hun werk voorkomt. In The Twelfth Man (2013), een videowerk van Paul Hendrikse, wordt ingespeeld op het supportersgedrag van de voetbalfans van KV Mechelen. Hun kreten en slogans vormden het materiaal voor vier composities die Hendrikse in een partituur verwerkte. Die liet hij nadien weer voordragen door de supporters zelf.

Het is zonde dat je als onvoorbereide bezoeker niet zomaar in de gevangenis en het voetbalstadion kan. Voor het performanceproject I screamed and I screamed and I screamed (2013) van de Belgische kunstenaar Sarah Vanhee die met Mechelse gevangenen aan de slag ging, dien je bijvoorbeeld te reserveren, anders kom je de locatie niet in. Op die manier wordt de biënnale voor de gemiddelde bezoeker herleid tot een bezoek aan het hart van de biënnale in het Hof van Busleyden, dat helaas niet voldoende klopt om te kunnen overtuigen.

Contour 2013, Mechelen
diverse locaties
24 augustus t/m 3 november

Beeld: courtesy Contour Mechelen