metropolis m

Textiel lijkt hier vooral als een document te fungeren; als een gewoven, geknoopte of geborduurde tekst over een vergeten of onderbelichte gebeurtenis of geschiedenis. Dat is niet verwonderlijk. Het woord ‘tekst’ komt oorspronkelijk van het Latijnse texere dat weven betekent[1]. De huidige generatie gebruikt textiel veelal om complexe maatschappelijke thema’s te ontrafelen. Textiel is daarbij niet alleen drager, maar ook onderdeel van het verhaal: vaak reflecteren textiele objecten op precies de economische omstandigheden waarin ze gemaakt zijn. Zo uiten Hussein Shikha, Saiqa Ejaz, Golnesa R. Pishkani en Fátima Rodrigo zich kritisch over de manier waarop de westerse mode-industrie traditionele ambachten uit respectievelijk Irak, Pakistan, Iran en Peru kaapt.

Als spandoek noch doorwrocht historiestuk, blijven de individuele kritische verhalen, hoe relevant en prikkelend ze ook zijn, toch wat aan de oppervlakte, alsof ze vooral het bestaan van de aangekaarte kwesties willen erkennen maar ze niet willen doorspitten. Bovendien zijn de verschillende werken en hun verhalen  zo divers dat het onderlinge verband zoek raakt. Het maakt dat de tentoonstelling toch wat incoherent overkomt, op zichzelf staande scènes eerder dan een indringend geheel.

Meest overtuigend zijn de textielwerken die niet zozeer verhalen willen vertellen, maar vragen stellen. Het werk Sacrament (2020) van Monika Žaltauskaitė Grašienė bijvoorbeeld: een met de computer gemaakt wandtapijt dat is gebaseerd op een kerk in haar woonplaats Kaunas. Tijdens een renovatie was die kerk gedrapeerd in een glanzende, reflecterende netstof. Waarom houden we oude en ‘lelijke’ gebouwen zo vaak afgeschermd van de buitenwereld, vroeg de kunstenaar zich af? Om de toeristen tevreden te houden? En wat zegt dat over de maatschappij waarin we leven?

Een grijzig, zwaar en vooral monumentaal weefsel van Margo Veeckman hangt aan een smeedijzeren kader in de oude kloostertuin. Het ziet er haast uit als rots of schors van een boom. In het handgeweven grid vallen bovendien kleine nestjes met zaden voor vogels op

Ook Trellis (2023) van de Belgische Margo Veeckman getuigt van een poëtischere benadering van textiel. Een grijzig, zwaar en vooral monumentaal weefsel hangt aan een art nouveaux-achtig smeedijzeren kader in de oude kloostertuin. Het ziet er haast uit als rots of schors van een boom. In het handgeweven grid vallen bovendien kleine nestjes met zaden voor vogels op.

De titel verwijst naar een geweven traliewerk dat fungeert als ondersteuningssysteem voor planten. Veeckman bevraagt zo onze controledrang over de natuur. Dat er, wanneer ik er op zaterdag rond de vroege middag passeer, nog dauwdruppels aan het weefsel hangen, zet haar punt zondermeer op scherp. Bovendien doet het witte, ijzeren hek denken aan een prikkeldraad, alsof het kunstwerk de mens wil buitenhouden.

Wat overdonderd door de veelvoud aan verhalen binnen ga ik zitten en blijf een tijd kijken hoe een vogeltje uit een van de nestjes eet. Het is hier buiten dat de kritische blik die Carpetland. Critical Tapestries voor ogen heeft pas echt tot zijn recht komt. Net als het tijds- en arbeidsintensieve weven vraagt een kritische blik aandacht.

De uiteenlopendheid van de vele verhalen en misschien ook wel de afwezigheid van een overkoepelende thematiek of kader maken dat ik net die aandacht er moeilijk kan bijhouden. De relevante en sterke werken ten spijt, schiet Carpetland. Critical Tapestries door haar veelheid haar kritische doel voorbij.